Stratosfeer winter 2018/2019

Discussieer mee over alles wat met het weer, weerkunde en de wereld eromheen te maken heeft
Gerben
Berichten: 16631
Lid geworden op: 08-09-2013

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Gerben » 22-06-2019 00:25

Oke, dank je

Edward
Berichten: 1856
Lid geworden op: 30-04-2010

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Edward » 22-06-2019 01:18

@Gerben ze hebben éénmaal een grote gehad in 2002 op de Zuidpool. Dit werd opgemerkt bij het monitoren van de ozon.

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Paul » 05-07-2019 08:25

De SSW van januari lijkt toch ook nog een langetermijneffect te hebben gehad op ons weer. Kijkend naar het plaatje van Amy Butler (tweet), zien we de positieve GPH-anomalie van januari langzaam omlaag sijpelen, met een signaal hoog in de troposfeer in april en verder omlaag doorzettend tot nu. Vanaf mei wordt dit signaal versterkt door de Final Warming.

De hoge druk boven Groenland sinds (eind) april kan dus gekoppeld worden aan een ernstig vertraagde doorwerking van de SSW van januari.
A.PNG
In verband hiermee is het ook interessant na te denken over de zwakke doorwerking van de SSW in februari en maart. De stratosferische opwarming miste een additionele impuls van hoger in de stratosfeer. Die missing link kan weer herleid worden naar de inzettende westelijke QBO. Feitelijk was de SSW, hoe sterk ook, te dun gedragen door andere 'drivers' in de atmosfeer. Daarbij denk ik ook aan de sterk positieve AO, begin januari, een natuurlijke rem vanuit de troposfeer op doorwerking van de SSW.

Op het moment is er een sterk positieve (dus westelijke fase) QBO: 14,36 in juni en voor het eerst weer dalend. We gaan het volgen in de herfst. :geek:
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Daniël
Berichten: 1480
Lid geworden op: 31-12-1999

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Daniël » 05-07-2019 08:44

Paul schreef:
05-07-2019 08:25
De SSW van januari lijkt toch ook nog een lange termijn effect te hebben gehad op ons weer. Kijkend naar het plaatje van Amy Butler (tweet), zien we de positieve GPH anomalie van januari langzaam omlaag sijpelen, met een signaal hoog in de troposfeer in april en verder omlaag doorzettend tot nu. Vanaf mei wordt dit signaal versterkt door de Final Warming.

In verband hiermee is het ook interessant na te denken over de zwakke doorwerking van de SSW in februari en maart. De stratosferische opwarming miste een additionele impuls van hoger in de stratosfeer. Die missing link kan weer herleid worden naar de inzettende westelijke QBO. Feitelijk was de SSW, hoe sterk ook, te dun gedragen door andere 'drivers' in de atmosfeer. Daarbij denk ik ook aan de sterk positieve AO, begin januari, een natuurlijke rem vanuit de troposfeer op doorwerking van de SSW.

Op het moment is er een sterk positieve (dus westelijke fase) QBO: 14,36 in juni en voor het eerst weer dalend. We gaan het volgen in de herfst.
Dus eigenlijk bepalen SSW's en de final warming voor een deel hoe de lente en de zomer zullen verlopen?

Toestand van de troposfeer boven het Noordelijk Halfrond op dit moment:
GFSOPNH00_48_42.png
GFSOPNH00_48_41.png
GFSOPNH00_48_40.png
GFSOPNH00_48_39.png
GFSOPNH00_48_1.png
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Paul » 05-07-2019 09:23

'Dus eigenlijk bepalen SSW's en de final warming voor een deel hoe de lente en de zomer zullen verlopen?'

Daar zou ik voorzichtig mee zijn, de reactie op een SSW kan heel verschillend zijn.
Vorig jaar was de doorwerking van de SSW heel sterk en ook tamelijk snel. In april was de koek op en belandden we in een tegenovergesteld scenario, met sterk positieve NAO en AO.

Het verschil tussen vorig jaar en nu kan moeilijk groter zijn:
A5.PNG
De troposfeer heeft ook zijn eigen dynamiek en die is over het algemeen dominant over de zwakke wisselwerking met de stratosfeer. Dat geldt zeker voor het zomerhalfjaar. Alleen dit jaar lijkt een uitzondering.

Een extra factor die een rol speelt bij de blokkadevorming en die ik bewust even buiten beschouwing heb gelaten is de AAM. Die is sinds lange tijd (sterk) positief. Dat heeft een positief effect op blokkadevorming boven de oceaan. Vorig jaar was de AAM (sterk) negatief. Zie plaatje bij MJO/AAM draad.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Paul » 07-09-2019 09:33

Een artikel over zonnevlekken en het weer http://www.weer.nl/nieuws/detail/2019-0 ... -te-weten/ (citaat hieronder), ik plaats het bij dit topic omdat er raakvlakken zijn met de stratosfeer. Koude winters volgen op een minimum, de stratosfeer speelt een rol omdat lage zonnevlekken en negatieve QBO een SSW begunstigen. Iets dergelijks zagen we afgelopen twee winters, alleen was de NAO overwegend positief. De positieve NAO is ook gekoppeld aan de zonnevlekkencurve: een dalende curve begunstigt een positieve NAO. Sinds 2013, zomer, wordt ons weer gestuurd door de positieve NAO, met navenant warme zomers en zachte winters.

Deze zomer zien we een ommekeer. Een sterk hoog boven Groenland en een zuidelijke jet. Precies het scenario dat we kenden van de vorige cyclus met geblokkeerde stromingspatronen: van 2009-2013. Om de omslag te illustreren plaats ik een kaartje van het verschil 2018-2019 van deze zomer, 500 hPa isohypsen anomalie. Er zijn verklaringen denkbaar, als bovenstaande (vorige bericht), maar de suggestie in het artikel van Meteogroup lijkt me een waardevolle aanvulling.

Hoe staan de zaken ervoor, deze komende winter? Stel dat we een totaal andere constellatie hebben dan de vorige jaren, ook in de winter (aanname!), dan nog hebben we zero garantie op interessant winterweer. Deze zomer laat zien dat totaal verschillende drukpatronen toch tot minimale verschillen in de temperatuur kunnen leiden. Opnieuw een bijzonder warme zomer, slechts een paar tienden koeler dan vorig jaar. Alleen was er veel meer neerslag, gekoppeld aan de zuidelijke jet. Een andere bezwarende factor voor winterweer is de mogelijk positieve QBO. In augustus was de QBO index 9,97, licht dalende maar nog steeds hebben we een sterk westelijke stratosferische jet in de tropen. Bij de huidige geringe zonneactiviteit is het beslist een nadeel, als de QBO in de winter nog steeds positief is.
https://www.esrl.noaa.gov/psd/data/correlation/qbo.data

Ten slotte nog iets over de cyclus van de zonnevlekken. Aangenomen wordt dat het minimum voor volgend jaar september zal optreden. Inderdaad duurt de gemiddelde cyclus 11 jaar, maar bij geringe activiteit duurt de cyclus meestal langer (12 jaar), bij hoge activiteit korter (10 jaar). Dus nog even afwachten wat het minimum aangaat, wat mij betreft.

Er lijkt een relatie te zijn tussen weinig zonnevlekken en koude winters in onze contreien, al is dat nog steeds in onderzoek. De statistieken tonen dat er vlak na een zonnevlekkenminimum, dus bij het begin van een nieuwe cyclus, gemakkelijker koude winters optreden. Zo hadden we een koude winter in 2009, 2010 en de 4 winters daarna. Alleen 2012 was toen als geheel aan de zachte kant. Maar juist die winter bracht in de februarimaand een zeer koude fase met zich mee. Sterker nog, het Elfsteden-comité kwam bij elkaar. Uiteindelijk ging de tocht niet door, maar het evenement was wel even in zicht. Verder terugkijkend was het vlak na het begin van cyclus 23, ook koud in de jaren 90. Met destijds de 15e Elfstedentocht in 1997.

Het effect van een zonnevlekkenminimum op het weer in Europa is terug te voeren op het feit dat de straalstroom hier in de winter zo’n belangrijke rol speelt. Het lijkt zo te zijn dat de kans op een geblokkeerde luchtdrukverdeling – vooral in Europa – groter wordt in perioden waarin de zon weinig actief is. Blokkades, die onder normale omstandigheden vooral in het noordoosten van de VS en Canada optreden, zouden door veranderingen in de straalstroom verder naar het oosten, de Oceaan op worden geduwd en zouden daardoor hun invloed vooral op het weer in Europa doen gelden.

Bepalend daarbij is de hoeveelheid van de zon afkomstige UV-straling die in perioden met grote zonneactiviteit een stuk groter is dan in perioden van verminderde zonneactiviteit. De invallende UV-straling blijkt, vooral in de gebieden rond de evenaar, van behoorlijke invloed te zijn op de temperaturen van de luchtlagen in de stratosfeer tussen 20 en 50 kilometer hoogte. En die temperaturen kunnen weer invloed hebben op de sterkte van bepaalde winden in de stratosfeer. Dat effect op zijn beurt werkt naar onder door op onder meer de straalstroom in de onderliggende troposfeer. En zo kun je aantonen dat veranderingen in de zonneactiviteit er de oorzaak van kunnen zijn dat de ligging van de straalstroom met een aantal graden wordt verlegd.

NOAA zomer -2018.PNG
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Henk
Berichten: 321
Lid geworden op: 10-02-2013

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Henk » 07-09-2019 11:41

De dalende trend van de QBO zet nog steeds door, maar het is inderdaad de vraag of deze negatief is komende winter. Het is een grote, niet alles bepalende, maar wel belangrijke factor voor het ontstaan van een ssw komende winter en kansen op koud winterweer bij ons. We hebben nog enkele maanden de tijd. Ik ben benieuwd of de QBO oostelijk zal zijn aan het begin van de winter. De ontwikkeling van de QBO is uit fase geraakt enkele jaren terug toen de oost-fase werd overgeslagen. Hoe dat komt is onbekend. Misschien heeft het iets met agw te maken, maar dat is gissen. We zullen zien hoe het geheel zich de komende maanden gaat ontwikkelen.

Sebastiaan
Berichten: 12244
Lid geworden op: 31-12-1977

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Sebastiaan » 07-09-2019 14:08

Stratosfeerlovers kijk eens naar 2017.
https://www.esrl.noaa.gov/psd/data/correlation/qbo.data
14.78 14.35 13.88 8.01 -3.18 -10.48
Het kan ook plotseling fors naar beneden gaan ;)

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Paul » 08-09-2019 08:41

https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com ... 19GL083346

Een studie van Amy Butler over Final Warmings.
Vroege FW gedraagt zich als SSW. Met uitzondering van de effecten op NAO.
Tweets over dit onderwerp:
Final wamings.PNG
https://twitter.com/DrAHButler/status/1 ... 1391120386
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2018/2019

Bericht door Paul » 08-09-2019 09:36

Het ziet er inderdaad naar uit dat er een SSW op de Zuidpool aanstaande is.
SSW SH.PNG
De drijvende kracht hierachter is mij onduidelijk. De heat flux is permanent negatief.

Interessant is dat in 2002 (https://acd-ext.gsfc.nasa.gov/Data_serv ... merra2.pdf), de laatste keer dat dit gebeurde, de QBO ook positief (westelijk) was.

Voor een SSW op de Noordpool hebben we in de meeste gevallen (behalve bij maximum zonneactiviteit) een oostelijke QBO nodig.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Plaats reactie