Winter 2014

[Sebastiaan]

Ja Ko, je hebt gelijk, het was ook cynisch bedoelt.

Elke winter en vast ook in de winter van 2013/4 zullen er zogenaamde virtuele 'worsten' worden voorgehouden. Prachtige weerkaarten, (net) buiten de betrouwbare gebied, berekening van de oper. Bekend & berucht is die van eind januari 2012, toen zou de -20c op 850hPa oostelijk Nederland bereiken. Het werd wel erg koud, maar de -20c heeft ons op die hoogte nooit bereikt. Wel op neushoogte!

Vorige winter kende ook een virtuele smaakmaker. En wel met Sinterklaas. Dit is de bovenstaande kaart. Hogedruk in het noorden, en aanvoer uit het oosten in grote delen van Europa. De EC Oper weerkaarten waren de volgende dag al een stuk minder. Vertrouwen in een goede afloop was er niet of nauwelijks; immers opgebouwd uit continue opers en ondersteuning van pluimen dat vond dus niet plaats.

Onderste kaart is hoe de situatie op 12 december 2012 daadwerkelijk was. De hogedruk in het noorden komt alleen in NW Rusland tot stand, elders niet of veel minder. Het luchtdrukverschil ten zuidwesten van Ijsland bedraagt vele hPa's.

Wat mij betreft een mooi geval van virtuele worst van een 1 oper. Zoals altijd, ook deze winter zullen ze weer komen. Benieuwd!

[Sebastiaan]

Aha, dit kan wel eens een interessante setting gaan worden.

[Jaap]

Als ik mijn winterprognose geef, zo rond 6 nov., en zoals bekend, gebaseerd op de al of niet aanwezige hogedruk-invloed in West-Europa tussen 5 okt. en 5 nov. (he, he, lange zin), dan geef ik nu even een voorzetje voor een discussie. Ik beschouw namelijk een afgesnoerde koude put, zoals die van rond de 13e met dat enorme waterballet, ook als sterke hogedruk-invloed. Zo'n afsnoering vindt immers meestal plaats tussen twee sterke hogedrukgebieden. Krijgen we dit in de winter nog eens zo, dan zit je zo onder een halve meter sneeuw. Ik los alvast een schotje voor de boeg: ik acht de kans vrij groot, dat we wederom een winter krijgen die kouder is dan normaal. Later meer.

[John]

Komt er een SSW?
Een speciale gebeurtenis, en daar kijken we wel even iets langer naar, die de afgelopen twee winters kleur heeft gegeven is het optreden van een plotseling opwarming van de stratosfeer (Sudden Stratospheric Warming – SSW) boven het Noordpoolgebied. In de winter van 2012 was er hoogstwaarschijnlijk een verband tussen het optreden van die plotselinge opwarming van de stratosfeer en de plotselinge en hevige vorstperiode, die ons die winter in de eerste helft van februari nog vlakbij een Elfstedentocht bracht. De SSW van eerder dit jaar beïnvloedde het winterweer in Nederland ook sterk en dat dan vooral gedurende de maartmaand. Toen ontstond boven het Noordpoolgebied een groot hogedrukgebied dat ervoor zorgde dat de kou daar naar het zuiden wegstroomde en ook onze omgeving bereikte. Maart was daardoor een wintermaand.

De grote vraag is natuurlijk of er de komende winter opnieuw zo’n SSW komt? Is daar iets over te zeggen? Het antwoord is: ja, waarschijnlijk kunnen we daar wel iets over zeggen. Onderzoekers Labitzke en Kunze hebben in 2009 een verband gevonden tussen het optreden van SSW’s, een windregime in de stratosfeer boven de evenaar (de QBO) en de activiteit van de zon.

QBO, zonneactiviteit en SSW
Dat windregime boven de evenaar betreft het deel van de atmosfeer tussen 20 en 35 kilometer hoogte. De wind waait daar afwisselend uit het westen en oosten, op basis van een tijdsduur van steeds 28 of 29 maanden. De afgelopen twee winters zat de QBO in zijn oostelijke fase, de komende winter in een sterke westelijke fase. Als parameter waaraan we de activiteit van de zon kunnen afmeten, nemen we de zogenoemde Solar Flux 10.7 cm, een radiogolf die van de zon op aarde uitkomt. De hoeveelheid van dit type radiogolven die de aarde bereikt is een goede graadmeter voor de hoeveelheid Uv-straling die de zon uitzendt. En die is weer sterk gecorreleerd aan de activiteit van de zon. Hoe groter de Solar Flux is, hoe groter ook de activiteit van de zon.

Het verband is het volgende. In jaren dat de QBO oostelijk is, treden SSW’s in het poolgebied voornamelijk op als de activiteit van de zon laag is (Solar Flux tussen 70 en 150). Is de activiteit van de zon groot (Flux tussen 150 en 250) dan is de kans op zo’n SSW in het Noordpoolgebied erg klein tijdens de oostfase van de QBO. Bij de westfase is het verband precies andersom: de kans op het optreden van een SSW is dan groot als de zon erg actief is (flux tussen 150 en 250) en juist erg klein bij geringe activiteit van de zon (flux tussen 70 en 150).

Geen SSW dus?
We weten inmiddels dat de QBO de komende winter stevig in zijn westelijke fase zit, dus zullen we het volgens dit verband van een grote activiteit van de zon moeten hebben. Nu zit de zon op dit moment in zijn maximum voor wat zijn activiteit betreft, maar (en er is op deze site al vaak over geschreven) gaat het tegelijkertijd om een uiterst zwak maximum. Het grootste deel van de tijd zit de Solar Flux tussen 100 en 120 (nu heel even 146) en dus ruimschoots in het inactieve gebied. Omdat het maximum tijdens de winter voorbij is, zullen die waarden naar verwachting alleen maar minder worden. En daarmee is, met de westelijke fase van de QBO, de kans op het optreden van een SSW waarschijnlijk zeer klein. Sinds 1942 is het maar een keer gebeurd, in het jaar 2009.

Bronnen: Meteo Consult, NASA, Spaceweather.com, Labitzke & Kunze.

[Ko]

Schreef het ook al in Hellmann: maar niet teveel van de komende winter voorstellen. Hopelijk mag er toch een streng wonder gebeuren.

[Dick]

Diende zich aan in februari 1986 en produceerde net voldoende extra strenge vrieskou om de Elfstedentocht door te laten gaan. De koudegolf van februari 2012 beschouw ik ook als een Siberisch Wonder. De geschiedenis kan zich herhalen, ik geef de moed vooralsnog niet op.:))

[Dick]

We moeten het hebben van een S.S.W. of een S.W., of een 'monsterlijke' combi. ;-)

[Jaap]

Interessant, John. Het verband tussen SSW en zonneactiviteit heb ik zo nooit bekeken. Nou moet ik eerlijk zeggen, dat ik niet zo uitgebreid studie maak van dit soort theorieën. Ook die oostelijke en westelijke richting van de straalstroom boven de Tropen is iets, wat nog nooit echt bij mij binnenkwam. Als ik dit zo lees, is de kans op een koude winter kleiner. Maar ik weet het zo net nog niet. Ik volg ook met aandacht de opwarming van het gebied rond Noordpool en Groenland. Voeg daar mijn gedachten bij over een verzwakte straalstroom daardoor, die dan ook gemakkelijker gaat meanderen en mogelijk ook een verzwakking van de Golfstroom veroorzaakt. Daarmee de vorming van consistente hogedruk op de Noordelijke Oceaan bevorderend. Daardoor meer no of o-circulaties bij ons. En 's winters betekent dat meestal....... juist.

[Sebastiaan]

Gavin Patridge heeft een video gemaakt met daarin de diverse weermodellen voor de komende winter. www.youtube.com/watch?v=ritNKVo2F5k&feature=c4-overview&list=UU2wnqre5yOw-aFrYFegp_zQ

[Richard]

De link werkt bij mij niet als ik er op klik Sebastiaan.
Dan komt er voor de link "https://www.vwkweb.nl/" te staan.
En dan word de pagina niet gevonden.
Het is mij een raadsel waarom er "https://www.vwkweb.nl/" voor het adres komt te staan.