Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél...

Weergebeurtenissen uit het verleden? Beleef ze opnieuw in het subforum Weerhistorie
Plaats reactie
Marcel
Berichten: 668
Lid geworden op: 31-12-1995

Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél...

Bericht door Marcel » 16-03-2015 20:43

Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél..?
... extreem koud zijn!

De koudste Maart maanden van de 20e eeuw waren Maart 1917 en 1955, met beide +1.9 graden. Flink koud, maar in de 18e en 19e eeuw zouden er nog zo'n 18 (!) maartmaanden (bijna 1 op de 10!) kouder geweest zijn, waarvan sommige aanzienlijk kouder! Zelfs als we dan niet meteen aan uitschieter 1845 denken, dan zijn er- afgaande op de Labrijn reeks - nog heel wat volkomen winterse Maart maanden met een gemiddelde rond 0 of +1 graad geweest, zoals 1853 (0.0), 1789 (-0.4), etc., de meest 'recente' in 1883 (+1.0).

Hoe kan het dat Maart in de 18e/19e eeuw regelmatig véél kouder kon zijn dan de koudste die we de laatste 130 jaar gekend hebben?
Vooral, omdat Februari zo ongeveer het tegenovergestelde laat zien: die had z'n koudste exemplaren juist wél in de 20e eeuw: 1956 (-6.7), 1947(-5.5), 1929 (-5.4), 1942 (-4.2)...
Vóór 1929 was in 2 eeuwen tijds alleen 1855 (-5.7) zeer koud. In de eerste 150 jaar temperatuurmetingen vóór 1855 haalde februari de -3 niet!

Wat zou daar de verklaring van zijn?
Een geheel ander 'weerregime'/circulatiepatroon oid in de 20e eeuw dan in de 18e/19e eeuw, zeg maar een kleine klimaatverandering? Een heel langdurig 'cluster of alike years'? Puur toeval?
Minder nauwkeurige metingen in de 18e/19e eeuw, zodat die maart maanden in de 18e/19e eeuw wellicht een stuk minder koud waren? (maar waarom dan voor februari precies andersom)?

Wie kan daar eens over reflecteren...

Sebastiaan
Berichten: 12243
Lid geworden op: 31-12-1977

Re: Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél...

Bericht door Sebastiaan » 14-04-2015 11:19

Sowieso zit er een flinke portie toeval bij. Maart 2013 had gemakkelijk de koudste sinds 1883 of wellicht wel langer kunnen worden, indien de kou eerder was gekomen. Ten tweede zijn onze winters gewoon minder koud, ook in de Scandinavische Landen. Oostzee en Noordzee dus warmer. Dat scheelt natuurlijk fors.
Circulatie was een tijdlang minder gunstig voor koud weer, zie bijv. begin 19de eeuw in de onderstaande tabel. Met in het achterhoofd artikel Paul en mij over Cohen's werk en betekenis voor Nederland. In de tweede helft van de 19de eeuw komt er ook een einde aan de Kleine IJstijd. Overigens na onze oorlogswinters, of 1947, 1956 of 1963 had het natuurlijk nog even wat langer kunnen vriezen en dan had je een zeer koude maart gehad.
Afbeelding
1883. Zo koud, zo laat in het seizoen lijkt me tegenwoordig haast onmogelijk. Overigens 'ontsnapte' we toen aan deze koudebel. Want voordat deze extreme lucht ons kon bereiken, zakte het hoog al weg. Overigens is maart 1883 een fascinerende maand. Op de planken ligt ook een artikel voor de WSP!
Afbeelding

Mbt februari, dat lijkt me echt toeval. Er was kou genoeg. Buys Ballot was er in ieder geval ook verbaasd over dat februari niet echt mee deed. Ik kom in een WSP artikel daar nog wel eens op terug.
Laatst gewijzigd door Sebastiaan op 14-04-2015 11:27, 1 keer totaal gewijzigd.

Edward
Berichten: 1856
Lid geworden op: 30-04-2010

Re: Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél...

Bericht door Edward » 14-04-2015 19:04

Leuk dat de reeks over de weerjaren 1850-1900 een vervolg krijgt.

Marcel
Berichten: 668
Lid geworden op: 31-12-1995

Re: Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél...

Bericht door Marcel » 24-04-2015 10:56

Interessante verklaring van Sebastiaan:
Dat Maart in de 20e eeuw niet extreem koud werd zou dus kunnen komen door (1) toeval dat de circulatie niet zo gunstig was voor zeer koud weer in die maand (en inderdaad, 2013 had potentie de koudste van na 1901 te worden), en (2) uiteraard sowieso het einde van de kleine ijstijd en en nu een warmer klimaat. Dat Februari wel extreem koud kon worden in de 20e eeuw komt eerder omdat het juist toeval was dat deze kou in febr in de 18e/19e eeuw uit bleef.
Ben benieuwd naar een artikel hierover en over Maart 1883 in wsp.

Sebastiaan
Berichten: 12243
Lid geworden op: 31-12-1977

Re: Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél...

Bericht door Sebastiaan » 24-04-2015 11:30

Vul hier je reactie in...
Edward schreef:Leuk dat de reeks over de weerjaren 1850-1900 een vervolg krijgt.

Fijn om te horen! Geldt ook voor jouw opmerkingen Marcel.
Zomer 1882 ligt al een tijdje bij Gert-jan. Wellicht nog niet het juiste moment. Dus die komt nog eerst ;)

John
Berichten: 7852
Lid geworden op: 31-10-1980

Re: Wat Maart NIET lukte in de 20e eeuw maar Februari wél...

Bericht door John » 26-04-2015 10:52

Marcel schreef:Interessante verklaring van Sebastiaan:
Dat Maart in de 20e eeuw niet extreem koud werd zou dus kunnen komen door (1) toeval dat de circulatie niet zo gunstig was voor zeer koud weer in die maand (en inderdaad, 2013 had potentie de koudste van na 1901 te worden), en (2) uiteraard sowieso het einde van de kleine ijstijd en en nu een warmer klimaat. Dat Februari wel extreem koud kon worden in de 20e eeuw komt eerder omdat het juist toeval was dat deze kou in febr in de 18e/19e eeuw uit bleef.
Ben benieuwd naar een artikel hierover en over Maart 1883 in wsp.


Het is al eerder geschreven, een zeer koude maand is toeval, want aanvang en einde van serieuze kou moet dan precies op begin- en einddatum van de maand vallen.

Bij vergelijken van 30-daagse tijdvakken krijgen we een ander historisch beeld.

Dick
Berichten: 3298
Lid geworden op: 31-05-1994

Een 'schrijnend' voorbeeld...

Bericht door Dick » 26-04-2015 11:57

.....februari 1956, een steenkoude maand. Gemiddelde temperatuur in De Bilt -6,7, veruit de koudste maand van de 20e eeuw. Het jaar 1956 was een schrikkeljaar; de 29e februari was de 'zachtste' dag van die maand en vermoedelijk de enige met een bovennormaal gemiddelde. De dooi viel in op de 27e, daarvoor vroor het nog dat het kraakte. Het gemiddelde tot en met de 28e was in De Bilt -7,1. Die ene schrikkeldag heeft het gemiddelde van februari 1956 dus liefst 0,4 gr opgevijzeld. In een 'normaal' jaar zou deze februarimaand januari 1823 (Tn -7,0) nipt hebben onderschreden en de koudste maand sinds mogelijk 1706 zijn geworden. Zo nauw kan het luisteren.

Plaats reactie