Stratosfeer winter 2021/2022

Discussieer mee over alles wat met het weer, weerkunde en de wereld eromheen te maken heeft
Plaats reactie
Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Paul » 21-01-2022 11:03

Aan de waarnemingshorizon zien we wat opwarming in de stratosfeer, als mosterd na de maaltijd.

Stratosfeer prog 21-1.png
Stratosfeer pluim 20-1.png
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Gerben
Berichten: 16631
Lid geworden op: 08-09-2013

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Gerben » 21-01-2022 18:31

Stratosfeer warmt steeds verder op. -15 graden staat niet eens in de legenda!
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Sebastiaan
Berichten: 12244
Lid geworden op: 31-12-1977

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Sebastiaan » 22-01-2022 19:27

Tweet van Simon Lee.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.


Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Paul » 24-01-2022 21:22

Er zit iets van een splitsing van de vortex op de uiterste termijn. Afhankelijk van een hogedruktong op 500 hPa over West-Europa en geholpen door hogedruk boven Siberië. Erg prematuur nog.
Naamloos2.png
Naamloos3.png
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Sebastiaan
Berichten: 12244
Lid geworden op: 31-12-1977

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Sebastiaan » 25-01-2022 19:26

https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuw ... poolwervel
Bericht van Lars.
Even liet de winter zich zien rond de kerstdagen, maar sindsdien is echte kou uitgebleven. Een krachtige poolwervel heeft de kans op winterkou na de kerstdagen verkleind. Dit is in lijn met recent onderzoek waaruit blijkt dat een krachtige poolwervel vaak samengaat met aanvoer van zachte lucht uit het westen in de daaropvolgende weken. Omdat de poolwervel nog wel even krachtig blijft, is winterkou ook de komende twee weken onwaarschijnlijk.

Poolwervel en koudegolven
In de stratosfeer, de luchtlaag op 10 tot 50 km hoogte, koelt iedere winter de poollucht sterk af door het gebrek aan zonlicht. Door deze afkoeling vormt zich boven de Noordpool in de stratosfeer een groot lagedrukgebied met krachtige westenwinden daaromheen (figuur 1). Vanuit de troposfeer - de onderste luchtlaag tot ongeveer 10 km hoogte - dringen golven door tot in de stratosfeer. Deze golven verstoren de poolwervel soms zo sterk dat deze opbreekt.
De koude lucht die in de poolwervel zat opgesloten mengt zich dan met warmere lucht uit het zuiden en de temperatuur stijgt binnen enkele dagen met tientallen graden. De kracht van de westenwinden neemt dan opeens sterk af. Zo’n gebeurtenis heet een plotselinge opwarming of sudden stratospheric warming. Het is bekend dat na zo’n opwarming de kans op een koudegolf aan de grond ergens op het noordelijk halfrond in de weken erna groter is dan normaal. Vorig jaar was dat het geval bij ons toen in februari uitgebreid kon worden geschaatst.

Krachtige poolwervel brengt vaker zacht winterweer
De poolwervel is sinds het begin van januari aanzienlijk sterker dan gemiddeld (figuur 2). Volgens de laatste verwachtingen blijft de poolwervel zeker tot het begin van februari ongewoon sterk. Recent is onderzocht wat de invloed is van een krachtige poolwervel op het winterweer in Europa. Er wordt daarbij een onderverdeling in vier weerpatronen toegepast (figuur 3):

A: Relatief hoge druk bij IJsland. Voor Nederland doorgaans met een koude wind uit het noorden.
B: Relatief lage druk bij IJsland. Voor Nederland doorgaans met een zachte wind uit het westen- tot zuidwesten.
C: Relatief hoge druk ten westen van Ierland. Voor Nederland doorgaans met een gure wind uit het noordwesten.
D: Relatief hoge druk boven Scandinavië. Voor Nederland doorgaans met een soms stevige koude oostenwind
Het blijkt dat een krachtige poolwervel zoals in deze januarimaand vooral de kans vergroot op zachte westen- tot zuidwestenwinden (weerpatroon B) en een gure noordwestenwind (weerpatroon C). Tegelijkertijd neemt de kans op koude wind uit het noorden (weerpatroon A) af. De kans op een koude wind uit oosten (weerpatroon D) wordt nauwelijks beïnvloed door de sterkte van de poolwervel.

Minder ijsdagen na een krachtige poolwervel
Het vaker voorkomen van aanvoer van zachte lucht vanuit het westen na een krachtige poolwervel verkleint de kans op koud winterweer in Nederland. Dit vinden we terug in een afname in het aantal ijsdagen (dagen waarop de temperatuur in De Bilt de hele dag niet boven 0 komt) na periodes in het verleden volgend op een krachtige poolwervel. In de 45 dagen volgend op een krachtige poolwervel vinden we gemiddeld maar 1 ijsdag. Na een verstoorde poolwervel is dit ongeveer 3 ijsdagen.

Klimaatverandering en de poolwervel
Ook in de toekomst zal de poolwervel van jaar tot jaar blijven verschillen. Klimaatmodellen geven geen indicatie voor grote veranderingen in de variatie in de poolwervel door de opwarming van de aarde. Gemiddeld wordt de poolwervel 5 tot 7 winters per 10 jaar flink verstoord. De wisselvalligheid van het Nederlandse winterweer door verstoringen in de stratosfeer zal naar verwachting dus niet veel veranderen. Wel zal door opwarming van de aarde de koude lucht die naar Nederland kan stromen in de winter steeds minder koud worden, waardoor de kans op ijsdagen bij ons steeds verder afneemt.

Krijgen we nog ijsdagen deze winter?
Voor de weersverwachting op de lange termijn (2 tot 3 weken vooruit) wordt gebruik gemaakt van de eerder genoemde weerpatronen. De verwachte weerpatronen van de komende twee weken passen goed bij de huidige krachtige poolwervel. Dit betekent een grotere kans op aanvoer van zachte lucht uit het westen (weerpatroon B) en een kleinere kans op aanvoer van koude lucht uit het noorden (weerpatroon A). Daarnaast blijft de komende twee weken de poolwervel nog krachtig. Daarom achten we de kans op ijsdagen voorlopig klein.


KNMI-klimaatbericht door Lars van Galen en Michiel van Weele

Sebastiaan
Berichten: 12244
Lid geworden op: 31-12-1977

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Sebastiaan » 25-01-2022 19:40

https://centaur.reading.ac.uk/76031/1/c ... me_rev.pdf

In het plaatje zie je dat bij een sterke stratosfeer (daarbij kijken ze naar 100 hPa, 60N) kleine kans is negatieve NAO. Deze setting (1 vd 4) is het meest gevoelig voor de staat van de stratosfeer.

Fijn dat het KNMI ermee komt. Een stukje erkenning voor de wetenschappers op dit vlak.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Karel
Berichten: 3189
Lid geworden op: 31-07-1978

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Karel » 25-01-2022 20:55

Sebastiaan schreef:
25-01-2022 19:40
https://centaur.reading.ac.uk/76031/1/c ... me_rev.pdf

In het plaatje zie je dat bij een sterke stratosfeer (daarbij kijken ze naar 100 hPa, 60N) kleine kans is negatieve NAO. Deze setting (1 vd 4) is het meest gevoelig voor de staat van de stratosfeer.

Fijn dat het KNMI ermee komt. Een stukje erkenning voor de wetenschappers op dit vlak.
Interessant verhaal van lars.
Winter in Nederland is echter gebaat bij oostenwind zonder grote invloed van de Oostzee en niet bij noordenwind .
Hogedrukgebieden boven Scandinavië geven oostenwind en die situatie heeft bij NAO+ en NAO- ongeveer evenveel kans. Wintermogelijkheden tot en met eind maart, alhoewel zoals gebruikelijk niet groot en een bijzondere gebeurtenis in Nederland.
Interessant verhaal van Simon Lee. zie zijn plaatje met bijschrift in de 29e minuut.
Afbeelding
Afbeelding
Laatst gewijzigd door Karel op 26-01-2022 08:26, 2 keer totaal gewijzigd.

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Paul » 25-01-2022 21:55

Een boeiend verslag van Lars over de stratosfeer en de invloed op het weer deze winter. Hij constateert opnieuw de destructieve werking van de PNJ (Polar Night Jet) voor ons weer en hoe afhankelijk we van een SSW zijn geworden voor winterweer in Nederland.
Niet elke PNJ is echter hetzelfde. De poolwervel dit jaar laat keer op keer veel kou toe in Noord-Amerika. In 2020 was dat beslist anders. Grondfactoren zoals toen de IOD en dit jaar de PDO beïnvloeden de plaatsing en vorm van de stratosferische poolwervel. Het bijzonder persistente hoog tussen Alaska en Noordoost-Siberië (verbonden met de PDO) dit jaar heeft de kou aan de andere kant van de Oceaan mogelijk gemaakt en de stratosferische poolwervel uitgerekt en enigszins naar de Canadese zijde verplaatst.
De winter in een wurggreep schreef ik eerder in dit topic. Het ziet er inmiddels naar uit dat hij daar niet meer uit zal gaan komen, februari PDO ten spijt. 25 januari de winter al afschrijven, een triest dieptepunt. Halfslachtig winterweer na half februari is in principe nog wel mogelijk maar dergelijk gerommel in de marge boeit me maar matig. Over de kansen voor een SSW is inmiddels al genoeg geschreven.

Naamloos1.png
Naamloos3.png
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Daniël
Berichten: 1480
Lid geworden op: 31-12-1999

Re: Stratosfeer winter 2021/2022

Bericht door Daniël » 26-01-2022 22:29

Paul schreef:
25-01-2022 21:55
Het bijzonder persistente hoog tussen Alaska en Noordoost-Siberië (verbonden met de PDO) dit jaar heeft de kou aan de andere kant van de Oceaan mogelijk gemaakt en de stratosferische poolwervel uitgerekt en enigszins naar de Canadese zijde verplaatst.
Vandaar dat de troposferische poolwervel ook boven Canada ligt en wij daardoor de afgelopen weken alsmaar met hardnekkige hogedrukgebieden te maken hebben gehad. De fase 7 van de MJO heeft daarin ook een grote rol gespeeld.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Plaats reactie