Stratosfeer winter 2020/2021

Discussieer mee over alles wat met het weer, weerkunde en de wereld eromheen te maken heeft
Gerben
Berichten: 16631
Lid geworden op: 08-09-2013

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Gerben » 18-02-2021 17:23

Daniël schreef:
18-02-2021 16:59
Dat het de komende dagen echt warm wordt en er zich een standvastig Eurohoog zal ontwikkelen, heeft dat ook met deze SSW van 5 januari jl. te maken?
Hahaha ja precies

Sebastiaan
Berichten: 12243
Lid geworden op: 31-12-1977

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Sebastiaan » 19-02-2021 09:09

Daniël schreef:
18-02-2021 16:59
Dat het de komende dagen echt warm wordt en er zich een standvastig Eurohoog zal ontwikkelen, heeft dat ook met deze SSW van 5 januari jl. te maken?
Nee, zoals je op afbeelding van het KNMI kunt zien, zie je geen downwelling in deze aankomende periode ;)

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Paul » 19-02-2021 09:49

Over de SSW.

Het is interessant bij jezelf te rade te gaan over de voorstelling die je hebt bij de uitwerking van de SSW op het weer. We weten over het algemeen dat de stroming na een SSW meer geblokkeerd raakt, in het bijzonder boven de Noordpool. Ook dat de kans op koud weer groter wordt, vooral boven Noord-Rusland, maar ook richting Scandinavië en Midden-Europa. Tevens is bekend dat de invloed snel kan zijn, maar meestal pas na een of twee weken merkbaar wordt en maanden kan duren. Dat beeld, hoewel correct, is toch ietwat te algemeen als typering van de betekenis van de SSW.

In de eerste plaats moet gesteld worden dat kijkende naar de AO ongeveer 30% van de SSW weinig of geen uitwerking heeft op de troposfeer. Deels door tegenwerking vanuit de troposfeer, deels doordat de SSW te laat in de winter optreedt. Sommige winters echter treedt zelfs een omkering op, waarbij de AO van negatief naar positief wordt. Goede voorbeelden hiervan zijn de SSW’s van 2002 en 2007.

Het kan als gevolg hiervan gebeuren dat het niet kouder, maar zachter weer wordt na een SSW. Tot nu toe deed ik deze anomalieën af als incidenten, maar de excessieve warmte die nu op het programma staat heeft me aan het denken gezet. ik ben terug gaan bladeren in het verleden. In 2019 na de SSW in januari bracht februari ook extreem zacht weer, zelfs na de SSW van 2018 met dagrecords eind februari zagen we een plotselinge overgang naar zeer zacht weer, met 15+ op 10 maart. Eind januari 2013 bracht ook twee dagen met zeer zacht weer, begin maart kortstondig bijna 17 graden. Na de SSW eind februari 2007 volgde een recordwarme april. De SSW van januari 2004 werd gevolgd door extreem zacht weer begin februari. De kou na de SSW van januari 2003 werd afgesloten door een aantal prachtige 15+ dagen eind februari. Na de SSW van begin januari 2002 kregen we een aantal lenteachtige 15+ dagen een maand later.

Dit zijn incidentele temperatuursprongen, maar de reactie kan ook meer langdurig zijn. De kou na de bijna-SSW van 2012 werd gevolgd door een fantastisch zachte maart. Na de Elfstedenkou als gevolg van een bijna-SSW in december 1996 volgde recordzacht weer in februari. Ook zeer zacht was februari 1982 na de SSW van december 1981: na een koude episode tot half januari werd de stroming zonaal en het weer in onze contreien zeer zacht.

Als we kijken naar de SSW van dit jaar en de recente uitwerking ervan, zien we dat de kou nadat deze over West-Europa uitgestroomd was, verdrongen werd doordat het sturende Groenlandhoog afgebroken werd en het poolhoog richting Alaska gedrongen werd. De poolkou stroomde uit over Canada tot in de zuideiljke VS, met extreme kou in Texas. In de bovenlucht vestigde zich een koudepoel boven Noord-Canada en op de Atlantische Oceaan kwam een zuidweststroming op gang. Hogedruk handhaafde zich nog enige tijd boven Scandinavië en het bleef koud in Noord-Rusland, zeer koud werd (wordt) het in Kazachstan.

De verzachting in West-Europa was het gevolg van retrogressie van de kou in de bovenlucht van Noord-Rusland naar Noord-Canada. Hieraan gekoppeld was de verplaatsing van de SPV van Noord-Scandinavië naar Noord-Canada. Het veranderde zwaartepunt van de kou bracht ons nu juist zacht weer in plaats van kou. De balans sloeg naar de andere kant door.

Tot nu toe dacht ik dat de SSW een gamechanger kon zijn; dat de SSW de winter kon laten kantelen van zacht naar koud. Nu moet ik constateren dat zoiets alleen in uitzonderlijke situaties mogelijk is, mits de troposferische uitgangssituatie echt gunstig is, zoals in 1985, 1987 en in zekere zin in 2013. Een echt koude winter heeft eigenlijk helemaal geen SSW nodig. Die heeft genoeg aan zijn troposferische drivers en houdt zich moeiteloos staande, twee tot drie maanden lang. Ik denk hierbij aan de winters van 1963, 1970, 1979, 1986, 1996 en 2010. Ook hierbij speelde de stratosfeer soms een rol (1970), maar slechts in de marge of laat in de winter (1970, 2010).

Een SSW veroorzaakt weliswaar vaak blokkades, maar de positie ervan is niet standvastig. Radicale verplaatsingen van kou veroorzaken ook omkering naar zeer zachte condities, zoals we de komende week mee gaan maken. Aan de andere kant kan de balans ook weer omslaan, de SPV in de lagere stratosfeer is nog steeds ernstig verzwakt. Daar komt bij de het zwaartepunt van de restvortex end volgende week weer richting Rusland trekt. Eens kijken waar dat toe gaat leiden.
Knipsel.PNG
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Laatst gewijzigd door Paul op 25-02-2021 09:51, 1 keer totaal gewijzigd.

Willem
Berichten: 44
Lid geworden op: 01-01-2003

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Willem » 20-02-2021 20:58

Nuance Paul
Terechte nuance, lijkt mij.
Regelmatig klampen wij ons vast aan (mogelijke) mechanismen voor koud winterweer bij ons.
De laatste jaren is dat de SWW. En hoewel die ongetwijfeld een zetje in de goede richting kan geven, heb ook ik (op basis van een heel ruwe analyse) best veel jaren gevonden met SSW waarbij de winter (door mij beperkt tot februari) het helemaal niet kouder, maar juist warmer werd dan gemiddeld na SSW's in voorafgaande december/januari.
Heb al eerder gesuggereerd, dat het maar net afhangt, waar en wanneer en in welke richting die stratosferische 'warmtegolf' de troposfeer een duw geeft.
En hoe dat precies werkt, daar moeten we met zijn allen nog heeeel veel lange winteravonden op studeren.
Willem

Daniël
Berichten: 1480
Lid geworden op: 31-12-1999

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Daniël » 21-02-2021 17:59

Paul schreef:
19-02-2021 09:49
Over de SSW.

Het is interessant bij jezelf te rade te gaan over de voorstelling die je hebt bij de uitwerking van de SSW op het weer. We weten over het algemeen dat de stroming na een SSW meer geblokkeerd raakt, in het bijzonder boven de Noordpool. Ook dat de kans op koud weer groter wordt, vooral boven Noord-Rusland, maar ook richting Scandinavië en Midden-Europa. Tevens is bekend dat de invloed snel kan zijn, maar meestal pas na een of twee weken merkbaar wordt en maanden kan duren. Dat beeld, hoewel correct, is toch ietwat te algemeen als typering van de betekenis van de SSW.
Ik denk dat SSW's zelfs hun invloed tot in de zomer doen gelden. Stel dat er in februari 2018 geen SSW had plaatsgevonden, hoe zou de daaropvolgende zomer dan zijn verlopen?

Karel
Berichten: 3189
Lid geworden op: 31-07-1978

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Karel » 22-02-2021 12:00

Daniël schreef:
21-02-2021 17:59
Paul schreef:
19-02-2021 09:49
Over de SSW.

Het is interessant bij jezelf te rade te gaan over de voorstelling die je hebt bij de uitwerking van de SSW op het weer. We weten over het algemeen dat de stroming na een SSW meer geblokkeerd raakt, in het bijzonder boven de Noordpool. Ook dat de kans op koud weer groter wordt, vooral boven Noord-Rusland, maar ook richting Scandinavië en Midden-Europa. Tevens is bekend dat de invloed snel kan zijn, maar meestal pas na een of twee weken merkbaar wordt en maanden kan duren. Dat beeld, hoewel correct, is toch ietwat te algemeen als typering van de betekenis van de SSW.
Ik denk dat SSW's zelfs hun invloed tot in de zomer doen gelden. Stel dat er in februari 2018 geen SSW had plaatsgevonden, hoe zou de daaropvolgende zomer dan zijn verlopen?

Tegenwoordig lijkt het erop dat SSW'S nodig zijn voor een winterweekje in Nederland en West-Europa.
Wat betreft de invloed van een SSW op het zomerweer is het duidelijk dat dat zo is na de grote voorjaarsopwarming van de stratosfeer. Het is zo dat ten gevolge hiervan persistentie van het circulatiepatroon in de zomer overheerst. Oostenwinden als rem op de ontwikkelingen in de troposfeer.

Een situatie van de stratosfeer in juli 2020 als voorbeeld bijgevoegd.

(zie ook de ontwikkeling van QB0w in de zomermaanden van 2020)

Afbeelding

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Paul » 22-02-2021 12:20

Daniël schreef:
21-02-2021 17:59
Paul schreef:
19-02-2021 09:49
Over de SSW.

Het is interessant bij jezelf te rade te gaan over de voorstelling die je hebt bij de uitwerking van de SSW op het weer. We weten over het algemeen dat de stroming na een SSW meer geblokkeerd raakt, in het bijzonder boven de Noordpool. Ook dat de kans op koud weer groter wordt, vooral boven Noord-Rusland, maar ook richting Scandinavië en Midden-Europa. Tevens is bekend dat de invloed snel kan zijn, maar meestal pas na een of twee weken merkbaar wordt en maanden kan duren. Dat beeld, hoewel correct, is toch ietwat te algemeen als typering van de betekenis van de SSW.
Ik denk dat SSW's zelfs hun invloed tot in de zomer doen gelden. Stel dat er in februari 2018 geen SSW had plaatsgevonden, hoe zou de daaropvolgende zomer dan zijn verlopen?
De stratosfeer in de zomer heeft geen invloed op het zomerweer, zoals Sebastiaan terecht constateerde. In hoeverre de winterse stratosfeer doorwerkt in de eropvolgende zomer staat te bezien. Laten we openminded blijven en de boeken erop naslaan. Op de SSW van 2013/2018 en 2019 volgden hittegolven in de zomer, na de SSW en 2009 en 2010 kregen we ook mooi zomerweer. Hetzelfde kan gezegd worden van de SSW's van 2002-2004 en die van 2006. Er zijn echter ook voorbeelden dat er een slechte zomer kwam na een SSW, bijvoorbeeld in 2001 en 2007. Kijken we verder terug in de historie dan zien we wisselende signalen: een prachtige zomer na de SSW van 1959, ook wel mooi na die van 1970,1973 en zeker mooi waren 1982 en 1989. Slechte zomers hadden voor 1989 echter de overhand, namelijk 1966, 1979, 1980 1984, 1985 en 1987.
Statistisch is het dus discutabel, alleen in het nieuwe klimaat lijkt er wel een positief verband. Dat wil echter niet zeggen dat er een causaal verband bestaat; het zomerweer kent vele teleconnecties. Het enige causale verband wat ik kan leggen is dat tussen de SSW en de hitte in 2019, We hadden we een vertraagd stratosferisch signaal dat tot in het begin van de zomer voor downwelling in de troposfeer zorgde zorgde.
De zomer van 2018 waar jij het over hebt kende een heel andere dynamiek. De verantwoordelijke circulatie werd in april in de steigers gezet, toen aan het eind van de SSW de poolkou terug retrogeerde de oceaan op en er een sterke troposferische poolwervel tot stand kwam. Die bleef de hele zomer lang dominant, met voortdurend nieuwe Azorenuitlopers tot gevolg. Of dergelijke processen ook bij andere 'SSW-zomers' speelden weet ik niet.

Edit: Karel noemt een voorbeeld van een warme zomer na een winter zonder SSW. Alle zomers zijn warm tegenwoordig. :D :hardhuilen: .

Karel
Berichten: 3189
Lid geworden op: 31-07-1978

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Karel » 22-02-2021 17:13

Alle zomers zijn overwegend gemiddeld te warm in de huidige eeuw.

De zeewatertemperatuurafwijkingen in het voorjaar op de Atlantische Oceaan spelen (in de mate van te warm) een belangrijke rol. Zeewatertemperatuurafwijkingen hebben een langere tijdschaal dan de SSW invloed.

Voor komende zomer is de SST afwijking ook weer een belangrijk element in de modellen. Zie het modellenensemble van Copernicus.
Midden volgende maand een nieuwe serie.

Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding

Daniël
Berichten: 1480
Lid geworden op: 31-12-1999

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Daniël » 22-02-2021 17:34

Paul schreef:
22-02-2021 12:20
De zomer van 2018 waar jij het over hebt kende een heel andere dynamiek. De verantwoordelijke circulatie werd in april in de steigers gezet, toen aan het eind van de SSW de poolkou terug retrogeerde de oceaan op en er een sterke troposferische poolwervel tot stand kwam. Die bleef de hele zomer lang dominant, met voortdurend nieuwe Azorenuitlopers tot gevolg. Of dergelijke processen ook bij andere 'SSW-zomers' speelden weet ik niet.
Die sterke troposferische poolwervel lag toen boven Groenland en Canada.
Karel schreef:
22-02-2021 17:13
Alle zomers zijn overwegend gemiddeld te warm in de huidige eeuw.

De zeewatertemperatuurafwijkingen in het voorjaar op de Atlantische Oceaan spelen (in de mate van te warm) een belangrijke rol. Zeewatertemperatuurafwijkingen hebben een langere tijdschaal dan de SSW invloed.

Voor komende zomer is de SST afwijking ook weer een belangrijk element in de modellen. Zie het modellenensemble van Copernicus.
Midden volgende maand een nieuwe serie.
Je ziet duidelijk op deze kaarten dat het zeewater ten zuid(oosten) van Groenland (ist) kouder is dan normaal. Dat werkt de vorming van hardnekkige hogedrukgebieden boven het Europese Continent in de hand. KNMI schreef op "Koude wervel op Atlantische oceaan beïnvloedt weer in Europa" daarover het volgende:
Grilligheid is een belangrijk kenmerk van het weer in West-Europa. Na de warme en droge mei en juni maanden was juli in Nederland wisselvallig en nat. Ondanks die grilligheid die kan leiden tot wisselvallig weer zijn er ook specifieke factoren die ons weer beïnvloeden. Zo leidt relatief koud water ten zuiden van Groenland tot grotere kans op hoge druk voor West-Europa.

Paul
Berichten: 1022
Lid geworden op: 31-12-1979

Re: Stratosfeer winter 2020/2021

Bericht door Paul » 23-02-2021 09:22

Downwelling in het Noordpoolgebied en specifiek in de regio Groenland-Noord-Rusland. In het laatstgenoemde gebied is er nog wel enige stratosfeerinvloed, gemiddeld over de hele Noordpool amper. De winter handhaaft zich in Noord-Rusland.

PCH maart.PNG
PCH feb-maart.PNG

https://www.aer.com/science-research/cl ... cillation/
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.

Plaats reactie