Lente 2017

[Edward]

Nu we terugkomen op het benoemen van de luchtsoort wil ik ook nog even aanstippen dat het transformeren van lucht in dit geval heel hard gaat: op Noordelijke breedtes zijn de oppervlakten nog niet zo warm met temperaturen rond het vriespunt boven de Oceaan, maar zodra deze lucht eind april het Europese continent op stroomt (dat dus al enigszins is opgewarmd, bovendien is er veel instraling), gaat het vochttransport en het transport van voelbare warmte in een zeer hoog tempo, waardoor transformeren van een luchtsoort niet meer plusminus een week in beslag neemt, maar veel korter, dit is goed te zien op de 700 hPa temperatuurkaarten bijvoorbeeld. Een bel met temperaturen rond -18 gaat in 60 uur naar -15. Dit transport wordt mede (en versneld) gefaciliteerd door de buienwolken die ontstaan. Het transformeren van een luchtmassa in stabiele opbouw kost duidelijk meer tijd, door de minder efficiënte verticale uitwisseling.

[Gerard]

En het transformeren gaat het minst langzaam als het traject via de warme golfstroom gaat, dus voor de Noorse kust langs. De afgelopen periode kwam de luchtmassa echter van het noorden van Groenland trok daar langs de met ijs bedekte kustwateren zuidwaarts, draaide vervolgens net noord van IJsland onze kant op via de langste koude tong water die naar het zuiden uitsteekt in de Noordelijke Atlantische Oceaan. In deze tijd van het jaar is het water nog op zijn koudst dus is de opwarming van de arctische luchtmassa door het water minimaal, vandaar de mogelijkheid dat maart zijn staart roert en dat april doet wat hij wil (ook winterse neerslag en vorst geven bij de juiste luchtaanvoer). Als het water dus nog niet opgewarmd is dan kan de zon erop schijnen maar het duurt weken voordat die massa ietsje opwarmt. De lucht zelf laat de straling gewoon door op wat Rayleigh-strooiing na, maar die is elastisch.

Verder is de luchtmassa die bij ons aankomt uit het noordwesten niet met het continent in aanraking geweest, dus die transformatie door het continent geldt meer voor de Alpen, waar overigens sneeuw boven 500 meter viel. Blijkbaar waren de arctische eigenschappen behoorlijk in stand gebleven.

Het is overigens in de guidance steeds dezelfde persoon die over polair rept als andere weerkundigen over arctisch schrijven of spreken. Ik denk dat het nogal persoonsafhankelijk is het oormerken van de luchtsoort, net zoals dat hier is zoals gebleken is.

Kan ik nog aan toevoegen dat ik vorige zomer in Denemarken ook met Arctische lucht te maken kreeg in augustus. In het weerpraatje op TV liet de meteoroloog ook de trajectori zien en het brongebied was inderdaad hartje Noordpool. Het werd overdag in ongemeen en zeldzaam felle zon toch nog ca.13 of 14 graden ondanks de uiterst schrale wind. Ideaal om te verbranden.
Lucht van arctische oorsprong, of getransformeerde arctische lucht was op dat moment wel de beste duiding. Op Sealand zijnde was Jutland en Funen al gepasseerd.

[John]

Misschien niet juist, maar ik heb het idee dat Edward vooral reageerde op de opmerking van Gerben over continentaal arctische lucht.

En wat betreft de transformatie van maritiem arctische lucht: de satellietfoto's kunnen natuurlijk prachtig informatie geven over de mate van verticale uitwisseling. Het is een kwestie van kijken naar de bewolkingstructuren. Waar in de aanvoerroute zien we convectieve wolkenstructuren ontstaan?

Bij -20 graden op 700hPa zal dit toch al plaatsvinden boven noordelijk oceaanwater?

[Ko]

April heeft het bij mij zwaar verbruid. Qua weerbeeld raak ik onderhand aan de Prozac. De vele eentonigheid lijkt erg op april 2007 en 2011, ook toen gemiddeld 6-8 zonuren per dag. De laatste regen van betekenis is vijf weken geleden. Mist komt helemaal niet meer voor. Van de vele aangekondigde regenbuien kwam er totaal niks terecht, nog nooit zulke slechte regenuitkomsten meegemaakt. April eindigt hier helaas zeer droog.

Enige pluspuntje is dan de temperatuur, die na half april iets onder normaal uitkwam. Daardoor waarschijnlijk dan ook een april aan de koele kant. Of dat nog iets onder maart uitkomt zal moeten uitwijzen. De saaiste maand van het jaar zit er gelukkig weer bijna op en dat is een opluchting.

[Henk]

Iedereen heeft het recht om het weer naar believen te (dis)liken. Zelf heb ik genoten van de koude aprilnachten (ook de afgelopen nacht gewoon lichte vorst in het binnenland) en de schitterende wolkenluchten (met af en toe een aprilse bui) in de polaire of arctische lucht (ook weer naar believen qua terminologie).
Wat mij betreft heeft de tweede helft van deze grasmaand heel veel goed gemaakt en er, althans in mijn beleving, een fijne weer herinnering van gemaakt.

[John]

Beleving van het weerbeeld is inderdaad persoonlijk. Als er buienwolken te zien zijn, vind ik het ook wel prettig als er verzilvering plaats vindt in de zin van een pittige bui, liefst met winterse lading.
Dat schoot er de laatste dagen behoorlijk bij in in de regio Brabant midden. Vorig jaar, ook in koude onstabiele lucht, rondom dezelfde data, trad er wel af en toe verzilvering op. Dan ontstaat er voor mij een actiever weerbeeld. Witmakende korrelsneeuwbuien doen het goed.

Een datum als 23 april 1981 staat in mijn geheugen vooral vanwege de optredenden sneeuwbui in de middag.

Zoals ook de frontale sneeuwval op zaterdag 14 april 2001. Kennellijk heb ik neerslag nodig om meer beleving te ervaren.

[Edward]

Bij -20 graden op 700hPa zal dit toch al plaatsvinden boven noordelijk oceaanwater?

De afgelopen periode kwam de luchtmassa echter van het noorden van Groenland trok daar langs de met ijs bedekte kustwateren zuidwaarts, draaide vervolgens net noord van IJsland onze kant op via de langste koude tong water die naar het zuiden uitsteekt in de Noordelijke Atlantische Oceaan. In deze tijd van het jaar is het water nog op zijn koudst dus is de opwarming van de arctische luchtmassa door het water minimaal, vandaar de mogelijkheid dat maart zijn staart roert en dat april doet wat hij wil (ook winterse neerslag en vorst geven bij de juiste luchtaanvoer). Als het water dus nog niet opgewarmd is dan kan de zon erop schijnen maar het duurt weken voordat die massa ietsje opwarmt. De lucht zelf laat de straling gewoon door op wat Rayleigh-strooiing na, maar die is elastisch.

Verder is de luchtmassa die bij ons aankomt uit het noordwesten niet met het continent in aanraking geweest, dus die transformatie door het continent geldt meer voor de Alpen, waar overigens sneeuw boven 500 meter viel. Blijkbaar waren de arctische eigenschappen behoorlijk in stand gebleven.

Het is enerzijds dat de temperatuur van het zeewater al tussen Schotland en Noorwegen of nog iets noordelijker een temperatuur aan het oppervlak van rond de 3-4 graden waarbij het proces dat de luchtmassa begint te transformeren al kan starten, tevens komt een deel van de lucht via Schotland en Noord-Engeland naar ons, alwaar het enigszins opwarmt boven land. Die opwarming werkt als volgt: natuurlijk gaat het overgrote deel van de straling dwars door de lucht heen, maar bij het oppervlak wordt de straling geabsorbeerd door enerzijds zee of land, dus de bodem, zee en lucht wordt opgewarmd. In de luchtsoort die naar ons toekwam kon het turbulente warmtetransport eens de warmte was geabsorbeerd door het oppervlak waar het aankwam als instraling van het land of de zee van daar naar de atmosfeer door onstabiele opbouw en diepte van menging efficiënt verlopen. Daardoor werd de lucht relatief snel opgewarmd over een laag zo diep als de hoogte van cumulonimbi door turbulent transport. Tevens gaat de opwarming van zeewater alleen efficiënt als de bovenste laag kouder is dan de onderste laag bij temperaturen boven 4 graden voor zoet water en voor zout water bij lagere temperaturen. Dus is de uitwisseling met de atmosfeer in dat geval ook efficiënter dan met de diepere zee, al blijft het absorberen van straling beneden de laag van maximale dichtheid mogelijk en kan er ook nog steeds wel wat uitwisseling plaatsvinden.

[Gerben]

Leuk voor in de winter. Nu waarschijnlijk een droog en wat te koel weertype.

[Gerard]

@ Edward: de luchtmassa kwam niet over land naar ons maar via de Noordzee. Dat heb ik al eerder laten zien en ook voor de luchtmassa op koningsdag gold dat. Ik heb de trajectori laten berekenen door het Hysplit-model op basis van GFS-data.
Dat bodem opgewarmd wordt door de zon hoef je me niet uit te leggen natuurlijk. Je weet echter net zo goed als ik dat water niet snel opwarmt, dus de transformatie moet gebeuren met de warmte die al in het zeewater aanwezig is. Dan komt de factor tijd ook om de hoek kijken, dat hoef ik jou niet uit te leggen, maar des te sneller het transport, des te minder kans op transformatie. Dat arctische lucht niet van NB 60 naar NB 52 kan springen is duidelijk, dus er is afhankelijk van de stroomsnelheid meer of minder kans op transformatie. Daarmee wordt het nog niet polair en ook niet per se getransformeerd arctisch, laten we het er maar op houden dat er een grijs gebied is, dat het niet altijd zo goed definieerbaar is als het luchttransport niet snel genoeg verloopt.

[Sebastiaan]

GFS van zojuist laat een herhaling van zetten zien. Een krachtig hoog dat langzaam naar het westen trekt. Prachtig om te zien. Aan de oostflank stroomt koude lucht naar het zuiden. Waardoor het noorden van Scandinavie winterweer krijgt. Op 192u is het daarentegen in het zuiden van Scandinavie met temperaturen tot 20c en hoger aangenaam.

De koude lucht dringt langzaam naar het zuiden en een bel arriveert precies op tijd voor Marmertus, zoals vast bekend een ijsheilige, 11 mei.