Weer.nl: "Supercel de nieuwe norm?"

Discussieer mee over alles wat met het weer, weerkunde en de wereld eromheen te maken heeft
Plaats reactie
Daniël
Berichten: 1480
Lid geworden op: 31-12-1999

Weer.nl: "Supercel de nieuwe norm?"

Bericht door Daniël » 26-06-2016 20:38

Op http://www.weer.nl/nieuws/detail/2016-06-26-supercel-de-nieuwe-norm/ lees ik dat supercells veel vaker voorkomen dan tot nu toe eerder gedacht.

Weer.nl schreef:
Met alle kennis die inmiddels beschikbaar is over de supercel, weten we bovendien dat dit speciale type bui niet exclusief gekoppeld kan worden aan Amerika. Met de kennis die ik zelf heb mogen opbouwen over de supercel, mede door de 5 tornadojachten die ik deed in de VS, is me in de afgelopen jaren duidelijk geworden dat een supercel veel vaker voorkomt dan vroeger gedacht. Ook in Europa. En ja, zelfs in Nederland.


Weer.nl schreef:
De sterke stijgstroom in de gekantelde ‘schoorsteen’ waarin de warme vochtige lucht naar grotere hoogte wordt gejaagd, bevordert de vorming van grote tot zeer grote hagelstenen. Hagelstenen van het formaat zoals afgelopen donderdag in Brabant neerkwamen, kunnen uitsluitend worden veroorzaakt door een krachtige supercel. Zoals gezegd, de meeste supercellen produceren (gelukkig) geen tornado. Dat dit donderdag evenmin lukte, kwam mede doordat de verschillen in windrichting en windsnelheid in de onderste kilometers van d atmosfeer niet extreem waren. Voor tornado’s zijn windverschillen in de onderste kilometers van de atmosfeer van groot belang.


Weer.nl schreef:

En dat brengt me terug bij de kop van dit verhaal. Wordt de supercel de nieuwe norm. Om die vraag te beantwoorden moet op 2 deelvragen antwoord worden gegeven. Komen situaties met extreme onstabiliteit (warmte en liefst ook vocht) in de atmosfeer vaker voor? En geldt hetzelfde ook voor windschering, verschillen in wind met toenemende hoogte? Wat betreft de eerste vraag. Ja, in het significant opwarmende klimaat is het redelijk om te veronderstellen dat situaties met grote onstabiliteit (voldoende voor de vorming van supercellen) vaker zullen voorkomen in het ‘nieuwe’ klimaat. In Europa en ook in eigen land. De windschering is lastiger. Meest redelijk is om te veronderstellen dat de wind-omstandigheden niet significant toe- of afnemen. Maar door verdere opwarming nemen de kansen voor de supercel dus wel degelijk toe. En kan extreme hagel in de komende decennia vaker tot ernstige overlast leiden.


Dat een supercell hier in Europa veel vaker voorkomt dan eerder gedacht, had ik al langer in de gaten. Blijkbaar een buientype dat in de gematigde streken thuishoort. Dat heeft er mee te maken dat er in de gematigde streken vaak veel windschering is t.g.v. de nabijheid van het polaire front. Vooral snelheidsschering, maar ook richtingsschering aan de voorzijde van troggen, vores en andere lagedrukgebieden. Heel vaak hebben wij hier in Europa met de low-topped supercell te maken in situaties met buien in (getransformeerde) maritiem polaire lucht met daarboven een sterke bovenstroming. deze situatie komt ook in de winter voor. Heel vaak hebben we dan te maken met een buiensituatie waarbij het kou- of occlusiefront al gepasseerd is en er nog en trog in de polaire lucht aan zit te komen. Vooral wanneer er sprake is van een linkeruitgang van een jetstreak, omdat het polaire front met de daarbij behorende straalstroom ook dichtbij is. Deze luchtsoort bevindt zich tussen het koufront en de trog of tussen het koufront en het ingedraaide occlusiefront. Bij subtropische lucht in de nabijheid van een vore, convergentielijn of koufront wil het vaak maar moeilijk lukken om tot een tornado te komen, alhoewel supercells ook vaak in die luchtsoort kunnen ontstaan. Blijkbaar is de heliciteit dan vaak niet voldoende om tot een tornado te komen.

Een supercell kan wel zeker een tornado produceren in situaties met maar weinig windverschillen in de onderste kilometers. Wanneer de inflow van een supercell uit een totaal andere hoek komt vergeleken met de winden in de hogere luchtlagen. De inflow wekt dan zijn eigen heliciteit op.
Laatst gewijzigd door Daniël op 26-06-2016 21:14, 1 keer totaal gewijzigd.

Edward
Berichten: 1856
Lid geworden op: 30-04-2010

Re: Weer.nl: "Supercel de nieuwe norm?"

Bericht door Edward » 26-06-2016 22:37

Uiteraard warmt de bovenlucht mee op en daarmee versterk je niet meteen duidelijk de onstabiliteit, terwijl op het toenemen van onstabiliteit zonder nadenken en uitleg "ja" wordt gezegd. Ik denk dat het effect van vocht op onstabiliteit interessanter is. In principe zou het eerste orde-effect van een opwarming leiden tot meer verdamping daar waar vocht beschikbaar is en dus een absoluut gezien vochtigere menglaag, maar het zou ook tot meer vocht in de bovenlucht leiden. Echter, door het exponentiële verloop van de verzadigingsdampdruk met de temperatuur, ben ik geneigd eerder te zeggen dat de onstabiliteit inderdaad toeneemt dan afneemt (is dus een redelijke hypothese, maar lastig te onderzoeken). Het is een interessant vraagstuk, maar ook erg ingewikkeld om een duidelijk antwoord te vinden en zeker niet zo eenvoudig. Laat staan het toe- of afnemen van de shear, maar daar wordt ook niets over beweerd.
Laatst gewijzigd door Edward op 27-06-2016 12:31, 1 keer totaal gewijzigd.

Daniël
Berichten: 1480
Lid geworden op: 31-12-1999

Supercells worden veel beter herkend dan vroeger.

Bericht door Daniël » 26-06-2016 22:56

Wat ook meespeelt, is vooral dat de kennis van supercells de laatste 20 jaar enorm is toegenomen t.g.v. het internet en documentaires op Discovery en National Geographic. Zaken als: wallcloud, clear slot, RFD, inflow tail, flanking line en hookecho op de buienradar zijn daardoor ook veel beter te herkennen dan vroeger.

Twee voorbeelden:
* In de Weerspiegel van augustus 1985 op pag. 544 staat een foto van een wallcloud. Alleen werd die niet als zodanig genoemd, maar als een eigenaardig wolkenformatie, een werveling. Deze weerspiegel kun je in het archief vinden op https://www.vwkweb.nl/userfiles/ws_archief/ws_1985_08.pdf.
* In de Weerspiegel van september 1986 op https://www.vwkweb.nl/userfiles/ws_archief/ws_1986_09.pdf staat op pag. 674-687 "De slurf van Slochteren" een artikel over een sterke F2-tornado die op 26 augustus 1986 de provincie Groningen trof. Geen enkel woord over een supercell in dat artikel, maar op de foto's van die tornado in dat artikel zie je duidelijk een wallcloud met pal links daarvan de clear slot t.g.v. de RFD.

Gerard
Berichten: 13570
Lid geworden op: 31-12-2004

Re: Weer.nl: "Supercel de nieuwe norm?"

Bericht door Gerard » 27-06-2016 12:39

Meer waterdamp in de kolom geeft meer onstabiliteit en hogere doorschietende cumuli eenvoudig omdat er meer latente energie aanwezig is en de voeding van de waterdamp is van onderaf waardoor de trek in "de schoorsteen" van daaruit het meest bepaald wordt, eens met Edward.

Door de toegenomen waterdampgehaltes in de atmosfeer zie je ook extreem weer overal toenemen dit gepaard gaande met extra neerslag vanwege de exponentiële toename van waterdamp bij een warmere atmosfeer.
Afgelopen week werd in Denemarken bijvoorbeeld het absolute record neerslagintensiteit verbroken (veroorzaakt door hetzelfde front dat bij ons onheil bracht).

De toename van extreme neerslag de komende jaren (modelmatig). Scenario's resp. 1,5, 30 jaar
toename zichtbaar als groen (meer) tot donkergroen (meest). Helaas zijn de legenda niet te ontcijferen.
Ik zal eens om een beter plaatje vragen.

Afbeelding
Laatst gewijzigd door Gerard op 27-06-2016 12:48, 1 keer totaal gewijzigd.

John
Berichten: 7852
Lid geworden op: 31-10-1980

Re: Weer.nl: "Supercel de nieuwe norm?"

Bericht door John » 27-06-2016 19:07

Twee opmerkingen over waterdamp en onstabiliteit in een opwarmend klimaat.

Overgenomen van Ad Vermaas, zijn artikelenserie: Klimaat in het brandpunt

1. Een stijging van kooldioxide concentratie leidt tot een afname van de hoeveelheid water die planten verdampen. Er komt daardoor minder waterdamp in de atmosfeer.


2. Uit nader onderzoek is gebleken dat de ruimte verdeling van buienneerslag, afgezet naar de hoeveelheid water in de bodem anders is, dan weermodellen aangeven.
In de praktijk blijkt namelijk dat met name bij middagbuien de meeste neerslag valt in die gebieden waar de bodem droger is en minder in de vochtige gebieden er omheen.

Dat de buienvorming boven drogere gebieden sterker kan zijn, komt door het feit dat er dan minder energie wordt gebruikt voor de verdamping, waardoor er meer warmte overblijft voor de opwarming van de grenslaag, met grotere instabiliteit tot gevolg.

Belangrijke elementen zijn: latente en voelbare warmte.

Verdamping van water: latente warmte
De opwarming van de atmosfeer: voelbare warmte.

Zie verder het artikel van Ad Vermaas: De waterkringloop en de inadequate modellen.
Deel 1. Meer middagbuien boven drogere grond.



Het geeft nog maar eens aan dat de zaken omtrent onstabiliteit en buienvorming ingewikkeld liggen, zoals Edward ook al aangeeft .

De echte liefhebbers zijn wellicht ook geïnteresseerd in de artikelenserie Fly like an Eagle. van Jan van der Horst, in Weerspiegel. Daar kun je heel wat meer te weten komen over de levensgeschiedenis van cumuluswolken. En met een cumuli begint elk bui. 8-)
Laatst gewijzigd door John op 27-06-2016 19:23, 1 keer totaal gewijzigd.

Edward
Berichten: 1856
Lid geworden op: 30-04-2010

Re: Weer.nl: "Supercel de nieuwe norm?"

Bericht door Edward » 27-06-2016 23:44

@John tweede punt klopt inderdaad grotendeels, maar uiteindelijk met wisselend landgebruik/bodems mengt de grenslaag die verschillen bijna geheel en zouden de buien min of meer willekeurig moeten ontstaan. De warme laag bij het oppervlak moet misschien een beetje buien kunnen triggeren (extra stijgbeweging), maar als de bui uiteindelijk vormt kan dat een stukje verderop zijn. Dan is het meer toeval of dat boven droge of natte bodems is. Reliëf speelt een belangrijkere rol. Alleen bij een voldoende groot homogeen gebied gaat dat verhaal interessant worden, honderden tot duizenden km2.

Eerste punt: de verdamping van wateroppervlakken wordt groter bij toenemende temperatuur. Hetzelfde geldt voor onbegroeide bodems. Voor ons is de invloed van de zee en oceaan van groot belang. De reactie van planten op de lange termijn dat ze hun stomata iets meer gaan sluiten als de lucht droger wordt of minder open hoeven te doen doordat de CO2 concentratie groter wordt en ze die CO2 gemakkelijker kunnen opvangen. Echter, er is ook het effect dat de bladeren mogelijk vaker dichtbij hun optimale temperatuur zitten waarmee de stomata juist meer open gaan staan. Of dat er vaker veel straling is (trends in zonneschijnduur/luchtvervuiling, wat inderdaad aanwezig lijkt) waarmee ze actief zijn wat betreft fotosynthese. En de soorten planten kunnen ook gaan veranderen op termijn, waardoor er woestijnplanten of juist moerasplanten gaan groeien. Al met al kan het effect van planten veel gecompliceerder uitpakken dan je zou zeggen. Die hebben een heel belangrijke invloed.

Tevens moet er ergens meer verdamping gaan optreden om het bij ons natter te krijgen (om geen eeuwige accumulatie van waterdamp in de atmosfeer te hebben) en dat komt niet uit de gebieden die almaar droger worden en minder kunnen verdampen. Uiteindelijk is het heel gecompliceerd en als je de wetenschappelijke consensus bekijkt voor verdampingstrends als geheel, is die er volgens mij totaal niet. Dat bedoel ik ook te zeggen en dat is ook waar John op uitkomt. Er zijn ook pogingen geweest om toename in rivierafvoer te koppelen aan meer verdamping in ons deel van Europa, maar die is natuurlijk veel logischer om te koppelen aan toenemende neerslag. De artikelen van Ad Vermaas heb ik niet gelezen (maar wel studiemateriaal).
Laatst gewijzigd door Edward op 27-06-2016 23:47, 1 keer totaal gewijzigd.

Plaats reactie