Stormplatform: Na-analyse, tornadische supercel 19 mei 2015

[Daniël]

Op http://stormplatform.nl/verwachtingen/na-analyse/95-na-analyse-tornadische-supercel-19-mei-2015 kun je een verslag lezen over een low-topped supercell die bij Heusden in Noord-Brabant een EF1-tornado produceerde.

Op http://www.weer.nl/weer-in-het-nieuws/weernieuws/ch/ba9ee8d328a63d0381a1d84a64e4d9b1/article/noodweer_in_brabant_gisterenavond.html lees ik het volgende:

Type supercellen
Er zijn twee type supercellen, een lowtopped en een klassieke supercell. Een lowtopped supercell kan tot stand komen in een relatief koude luchtsoort, een klassieke supercell heeft juist warmte nodig onderin de atmosfeer. Voor beide is windschering nodig, maar het is niet heel stringent beschreven hoeveel er nodig is. De ervaring leert dat een lowtopped supercel minder schering nodig heeft dan een klassieke supercell. Aangezien een lowtopped supercel (de naam zegt het al) een stuk lager is dan een klassieke supercel, heeft de lowtopped supercel ook minder cape nodig.

Zo zie je maar weer dat dergelijke supercells helemaal niet zo zeldzaam zijn en een low-topped supercell met een EF0-EF1-tornado is ook erg venijnig, zeker voor diegenen die in de open lucht werkzaam zijn, of buiten wandelen of fietsen.

[Karel]

Interessant Daniël. De hoeveelste waarneming van een dergelijke supercell is dit dit jaar?

[Daniël]

Interessant Daniël. De hoeveelste waarneming van een dergelijke supercell is dit dit jaar?

Ik weet niet de hoeveelste waarneming van low-topped supercells dit jaar. Maar voldoende snelheidsschering is al genoeg om een (low-topped) supercell te doen ontstaan wanneer de instroom naar de bui toe op zichzelf al voldoende richtingsschering genereert. Of wanneer de bui in aanraking komt met een outflow boundary en daardoor gedwongen wordt om naar rechts af te buigen, of dat de plaatselijke topografie het windveld rondom de bui zodanig weet te veranderen dat er wel voldoende richtingsschering is voor de bui. Of dat de bui t.g.v. de snelheidsschering gaat splitsen in een leftmover en een rightmover. En laat voldoende snelheidsschering nu vaak voorkomen in de nabijheid van het polaire front of aan de voorzijde van een hoogtetrog, vooral wanneer we te maken hebben met de linkeruitgang van een jetstreak.

Op http://www.weer.nl/weer-in-het-nieuws/weernieuws/ch/34facc717f595c9e3e3e2088cf486f56/article/supercells_hielpen_zichzelf_op_de_been.html lees ik daarover het volgende:

Om een supercell te krijgen heb je een atmosfeer nodig waarin de wind met de hoogte niet alleen snel sterker wordt (snelheidsschering), maar ook draait (richtingsschering). Bij voorbeeld van zuidoost aan de grond naar zuidwest hogerop. Een situatie waarin de wind snel krachtiger wordt met de hoogte komt in Nederland best vaak voor, maar de benodigde draaiing van de wind met de hoogte is veel zeldzamer. Het ontbreken van wind aan het aardoppervlak hielp hierbij de afgelopen dagen mee. De zich in de onstabiele lucht ontwikkelende buien konden nu aan hun voorzijde zelf de bij de vorming van supercells belangrijke richtingsschering veroorzaken.

Omdat er de afgelopen dagen weinig wind was, slaagde vrijwel iedere bui erin om aan z’n voorzijde een wind naar zich toe op te wekken. Normaal niet iets om wakker van te liggen, maar nu wel. Omdat het op grote hoogte zo hard waaide uit het zuidwesten. Ineens was er ook sprake van richtingsschering en werd aan beide voorwaarden voor de vorming van supercells voldaan. Het was vanaf dat moment slechts wachten op tijdstip dat ze ook echt zouden verschijnen. Zaterdagavond en ook gisteren was het zover. Er trokken supercells over Nederland.

[Edward]

Was al een topic begonnen in Nieuws over het weer over de tornado. https://www.vwkweb.nl/index.php?page=Forum&articleid=149&reference=ref233104 Leuk dat Kevin Broeren en Dzgeniz Tafa de velocity beelden hebben neergezet op stormplatform. Na schadeanalyse a.d.h.v. wat het NOAA beschikbaar heeft, kom ik op maximale windsnelheden in de buurt van 130-160 km/u (zij komen met 100-150 km/u). ESWD noemt 'm F1, 120-180 km/u max. Opvallend is dat de richtingsverandering in de onderste 1-2 km in de grenslaag er niet was. Die heb je ook wel nodig voor een mini-supercell, alleen op een iets kleinere schaal (gebiedsgrootte orde 40-200 km lijkt mij) dan bij een echte supercell (gebiedsgrootte orde 150-600 km). Effectieve snelheidsshear (0-6 km) was er genoeg met orde 60 knopen. Misschien dat na de buienvorming in de wat grotere mesoschaal de wind extra is gekrompen. Misschien zou een simulatie uitkomst bieden van WRF of Harmonie. Zal nog even nagaan welke dagen we allemaal al supercells hebben gehad dit jaar.

[Edward]

Supercells voor zover ik weet:

Low-topped/mini supercells in 2015:
datum - regio (tijdstip) - zekerheid - zwaar weersverschijnselen
13 januari 2015 - regio: Waddeneilanden (20 uur) - zeker - windstoot 28 m/s op Waddenzee, door Rijkswaterstaat
29 januari 2015 - regio: Dordrecht (18 uur) - hoge waarschijnlijkheid
26 april 2015 - regio: Limburg - zeker (radar Bonn=zeker)
7 mei 2015 - regio: midden en NO NL, Waalwijk->Ter Apel (15 uur) - hoge waarschijnlijkheid - windstoot 31 m/s VWK station Emmen
19 mei 2015 - regio: Brabant - zeker - EF1 tornado Heusden bij Deurne

Gewone supercells in 2015:
5 mei 2015 - regio: Drenthe (14 uur) - zeker - meerdere supercells
Tornado's, waaronder EF-3 in Bützow, in Duitsland en bij ons significante hagel >3 cm. Windstoot 33 m/s in Geilenkirchen.
Dichtbij in buitenland:
(12 en) 13 mei - regio: actiefst in Rijndal (22 uur) - zeker - meerdere supercells
EF-3 bij Augsburg en mogelijk bij Singen en zie verslag elders op dit forum van Wilfred.

[Edward]

Kom nog even terug op richtingsschering in de onderste atmosfeer. De analyse van Stormplatform laat een modelsondering van 15 UTC zien, toen de bui ontstond boven Antwerpen. Daar was de wind overal zo'n 240 graden in elke laag. Hieronder kaartjes met windrichting en windsnelheid in m/s. De trog ligt van Mons/Bergen naar Almere. We zien dat een windsprong de trog markeert, van 190-210 graden naar 230-240 graden. De windsnelheden voor de trog waar de bui z'n energie uithaalt voor de trog is 6-10 m/s (gebied ca. 100x200 km). Dat biedt toch schering aan voor de buien onderin en geeft wat SRH.


Programma dat gebruikt is, WXDecoder van Henk Lankamp.

[Hans]

Kenmerkend verschil tussen normale of klassieke supercell en low-topped is dat de klassieke ontstaat nabij de grens tussen 2 verschillende luchtmassa's (warm en vochtig vs koeler en droger), terwijl dat bij de low-topped niet zo is. De low-topped ontstaat meestal in buien in maritiem polaire lucht, waarbij de bovenlucht erg koud is. In Duitsland worden ze Schauertornados's genoemd.

[Daniël]

Kenmerkend verschil tussen normale of klassieke supercell en low-topped is dat de klassieke ontstaat nabij de grens tussen 2 verschillende luchtmassa's (warm en vochtig vs koeler en droger), terwijl dat bij de low-topped niet zo is. De low-topped ontstaat meestal in buien in maritiem polaire lucht, waarbij de bovenlucht erg koud is. In Duitsland worden ze Schauertornados's genoemd.

Kunnen low-topped supercells in de polaire lucht ook zware tornado's met een sterkte van minimaal EF3 produceren?

[Hans]

Kenmerkend verschil tussen normale of klassieke supercell en low-topped is dat de klassieke ontstaat nabij de grens tussen 2 verschillende luchtmassa's (warm en vochtig vs koeler en droger), terwijl dat bij de low-topped niet zo is. De low-topped ontstaat meestal in buien in maritiem polaire lucht, waarbij de bovenlucht erg koud is. In Duitsland worden ze Schauertornados's genoemd.

Kunnen low-topped supercells in de polaire lucht ook zware tornado's met een sterkte van minimaal EF3 produceren?

Daar is mij niets van bekend, meestal komen ze tot EF0 - EF1. Ik heb daar deze week een verhaal over gelezen, maar weet helaas niet meer waar dat was, heb gisteravond al zitten zoeken bij de DWD en Wetteronline, maar kon het zo gauw niet meer terugvinden.

[Hans]

Het verhaal(tje) stond op Wetteronline n.a.v. de tornado in Heusden:

http://www.wetteronline.de/wetterticker?postId=post_7125805

Wat googlen op "Schauertornados's" levert meer discussies over dit soort verschijnselen op.