Pruiksma en winterverwachting

Discussieer mee over alles wat met het weer, weerkunde en de wereld eromheen te maken heeft
Gerard
Berichten: 13570
Lid geworden op: 31-12-2004

Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Gerard » 06-11-2014 20:28

Er is behoeft om meer licht te laten schijnen op de voorspellingswaarde van de stellingen van wijlen de Hr. Pruiksma.

Hierbij een start v.w.b. de winterverwachtingen.
Ik ben benieuwd of hij nog meer verbanden tussen het ene en het andere - later navolgende - weertype heeft gelegd.

Hieronder de weergave van de zienswijze van een andere bekende weerman uit het hoge noorden, wijlen de Hr. Jan Pelleboer.

Onweer in november
In Friesland leefde tot voor enige jaren de heer Pruiksma. Hij voorspelde winters aan de hand van veel of weinig onweer in november. Veel onweer in november zou een zachte winter betekenen. Hopelijk wordt dat fabeltje nu ook eens van de tafel geveegd. Voorbeelden: November 1969: op vijftien dagen veel onweer in ons land. In december, één maand later, schaatsweer met twaalf ijsdagen (ook overdag vorst), veel sneeuw ook in januari en februari. November 1979: elf onweersdagen, in januari acht ijsdagen met schaatsweer. November 1985: veertien onweersdagen, in februari een maand lang vorst, op de 26e een elfstedentocht. November 1990; veertien onweersdagen. Zelfs een enkele collega bleef op grond daarvan nog beweren dat dit een zachte winter zou betekenen. Daarom nogmaals: in november veel of weinig onweer zegt niets over de winter die erop volgt.

Schaatswinter

Tot half januari leek het erop dat 1991 de vierde achtereenvolgende zachte winter zou worden. Maar daarna werd het geleidelijk kouder. In De Bilt kwam het in de winter van 1991 in totaal tot 47 vorstdagen (normaal 43), en 11 (tegen normaal 10) ijsdagen (ook overdag vorst). Het sneeuwde op 9 dagen, normaal op 19. Laagste temperaturen dicht bij de grond op 9 februari, Volkel en Soesterberg, tot -18 graden. Van 3 tot 17 februari ruim twee weken goed schaatsweer in vrijwel het hele land. In ieder geval na vier jaar weer eens strenge vorst en ijs van betekenis. Echte winters zijn nog geen verleden tijd.

Jan Pelleboer
Laatst gewijzigd door Gerard op 06-11-2014 20:29, 1 keer totaal gewijzigd.

Jaap
Berichten: 1608
Lid geworden op: 31-12-2006

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Jaap » 06-11-2014 21:26

Veel onweer in november is vrijwel altijd het gevolg van een verhoogde depressie-activiteit. Na de koufront-passage wordt de bovenlucht kouder en dan met nog vrij warm zeewater krijgen we buienlijnen met soms ook onweer. Mijn theorie (zie elders) is juist gebaseerd op al of niet verhoogde depressie-activiteit in oktober. Dan zouden de kansen op een zachte winter hoger zijn. Nog iets: juist veel hogedruk in november, met soms al flinke vorst, doet de hoogwinter geen goed. Dat hebben we in de laatste 60 jaar enkele malen kunnen meemaken. Dus dat wijst op het omgekeerde van Pruiksma's theorie. Overigens alle respect voor de voor iedereen te begrijpen weermannen, zoals Pruiksma, De Jong en Pelleboer. Alle hadden het heel vaak bij het rechte eind en alle gingen ze af en toe de mist in. Dat gold toen en dat geldt ook nu voor onze weermannen en -vrouwen die we nu kennen.

Gerard
Berichten: 13570
Lid geworden op: 31-12-2004

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Gerard » 06-11-2014 22:18

"Mijn theorie (zie elders) is juist gebaseerd op al of niet verhoogde depressie-activiteit in oktober. Dan zouden de kansen op een zachte winter hoger zijn."

Jaap dat is niet duidelijk, "al of niet" gekoppeld aan "hogere kans zachte winter". Komt die zachte winter nu na veel depressie-activiteit of juist niet. Ik denk het eerste voor zover ik je eerdere berichten herinner.

Dus: veel depressie-activiteit, zachte winter, veel hogedruk (in oktober), koude winter, is jouw stellingname.
Laatst gewijzigd door Gerard op 06-11-2014 22:18, 1 keer totaal gewijzigd.

John
Berichten: 7852
Lid geworden op: 31-10-1980

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door John » 06-11-2014 22:29

Gerard, volgens mij geeft je de juiste samenvatting.

Ik wil er verder niet op in gaan. Hier is nu juist de ruimte voor Pruiksma geschapen. Het is eerst wachten op de bijdrage van Harrie Laanstra.
Laatst gewijzigd door John op 06-11-2014 22:34, 1 keer totaal gewijzigd.

Ko
Berichten: 5914
Lid geworden op: 08-06-2013

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Ko » 06-11-2014 22:34

Gerard schreef:Dus: veel depressie-activiteit, zachte winter, veel hogedruk (in oktober), koude winter, is jouw stellingname.


Naar mijn idee zagen we veel te vaak het omgekeerde.

Oktober 1989: zeer warm, veel hogedruk, extreem zachte winter 1990 volgend.
Oktober 2001: recordwarm, alleen maar hogedruk, zeer zachte winter 2002 volgend.
Oktober 2005: extreem warm, veel hogedruk, normale winter 2006.
Oktober 2006: extreem warm, veel hogedruk, extreem zachte winter 2007 volgend.
Oktober 2013: zeer warm, veel hogedruk, extreem zachte winter 2014 volgend.

Enige keer de laatste 20 jaar dat het wel overtuigend lukte:

Oktober 1995: zeer warm, veel hogedruk, lange koude winter 1996 volgend.
De winters waren mooi, heel vroeger.

Jaap
Berichten: 1608
Lid geworden op: 31-12-2006

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Jaap » 06-11-2014 22:56

Gerard heeft gelijk; ik drukte me niet zo duidelijk uit. Overigens is wat Gerard stelt wel een zeer globale samenvatting. Dat geldt ook voor Ko: In de eerste plaats moeten we maar eens nagaan of een warme oktober samengaat met veel hogedruk. Dikwijls toch ook door een nogal dominant lagedruk-systeem ten W. van ons. Mijn theorie is dan ook niet gebaseerd op de warmte in oktober, maar op de dominantie van hoge- of lage drukgebieden. Éen voorbeeld: hogedruk-dominantie boven Midden-Europa kan in oktober warmte geven, maar in de winter stralingsvorst. Dit is natuurlijk wel een versimpeling, maar het is een voorbeeld. Mijn wintervoorspelling klopt ook niet alle jaren heel goed; ik tel de jaren, dat de tendens zichtbaar is, ook mee bij de geslaagde voorspellingen. Ook wat tijd betreft: als ik een koude december voorzie en het is koud van 15 dec. tot 10 jan., vind ik het behoorlijk geslaagd. Neem het verder niet al te serieus, zeker niet als we constateren, dat de professionele voorspellers er in de achterliggende jaren ook soms naast zaten.

Gerard
Berichten: 13570
Lid geworden op: 31-12-2004

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Gerard » 07-11-2014 14:33

Jaap schreef:..... zeker niet als we constateren, dat de professionele voorspellers er in de achterliggende jaren ook soms naast zaten.

Zeg maar rustig dat ze er niets van brouwden, of althans, de computermodellen niet.

Warmte in oktober heeft in ieder geval geen relatie met winterweer. Er is wel een spreuk dat een "gouden oktober"een relatie met goed (dus meer vorst dan gemiddeld bij ons) winterweer geeft.
Het moet alleen duidelijk worden wat een gouden oktober is.
Ik denk zelf:rustig weer weinig wind, weinig regen, veelvuldig zon, hogedruk relatief meer voorkomend dan andere jaren. Dat laat zich dus niet in temperatuur uitdrukken. Het lijkt meer op wat Jaap bedoelt denk ik.

Maar goed, nu kapen we het platform van Harry met een ander type prognose, tenzij Pruiksma ook een dergelijk verband heeft gesuggereerd.
Laatst gewijzigd door Gerard op 07-11-2014 14:41, 1 keer totaal gewijzigd.

Oud-forumlid
Berichten: 170

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Oud-forumlid » 07-11-2014 15:05

Het is wel een beetje jammer, dat de stelling van de Friese weerprofeet L.D. Pruiksma (1899-1983) telkens zo onjuist geïnterpreteerd wordt. De op zich correct-kritische kanttekeningen van Jan Pelleboer bijvoorbeeld doen in werkelijkheid niet af aan Pruiksma's visie. Pruiksma heeft nooit beweerd dat na frequent onweer in november er geen koude winter en schaatsweer zou kunnen volgen. Integendeel. Na november 1979 met die 11 onweersdagen kondigde Pruiksma een kwakkelwinter aan, waarin volgens hem genoeg geschaatst zou kunnen worden. De omschrijving van Pelleboer van de winter van 1979-1980 sluit in werkelijkheid dus volkomen aan bij de door Pruiksma destijds uitgesproken verwachting. Dan is het toch raar om te zeggen dat de man het helemaal bij het verkeerde eind heeft? Ook het voorbeeld van 1969-1970 wordt Pruiksma ten onrechte voor de voeten geworpen. Na die onweerrijke novembermaand kondigde Pruiksma een kwakkelwinter of een zachte winter aan. 1970 was een schoolvoorbeeld van een kwakkelwinter, waarin volop geschaatst kon worden. Alleen zet in zo´n winter de vorst nooit sterk genoeg door om bijvoorbeeld een Elfstedentocht te kunnen organiseren. En dat zei Pruiksma dan als service van de zaak er ook bij.
Casus 1985/1986 met 14 onweersdagen en nadien in februari de meest bestendige vorstperiode sedert 1963 en een prachtige Elfstedentocht levert evenmin sluitend bewijs tegen Pruiksma´s weervisie. In het verleden maakte Pruiksma wel vaker na frequent onweer in november toch even een voorbehoud voor wat betreft een eventuele koudegolf met Elfstedentocht in februari. Daarin speelde het verloop van december dan mede een rol en wat dat betreft was december 1985 met een lange periode met zachte zuidwestelijke stromingen praktisch zonder onweer toch wel afwijkend. Maar Pruiksma zelf heeft zich niet kunnen uitspreken over deze winter, want hij was reeds in 1983 overleden.
Ik kom nog met een complete catalogus van uitspraken van Pruiksma over de winters van 1965 tot en met 1982. Wat helaas telkens in commentaren hier over het hoofd gezien wordt, is dat Pruiksma juist wilde aangeven, dat bij geen of zeer weinig onweer in november je grote kans had op bestendige koudegolven met aanvoer van Russische winterkou in de winter nadien inclusief grote kans op een Elfstedentocht. Vóór de strenge winter van 1947 in november slechts op 2 dagen onweer, in november 1962 slechts op 1 dag! Maar ook wat dit betreft is het niet altijd eenduidig geweest, want zowel in november 1945 als in november 1983 is er in Nederland geen onweer waargenomen. De navolgende winters gaven echter geen bijzonder koud verloop.

John
Berichten: 7852
Lid geworden op: 31-10-1980

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door John » 07-11-2014 16:56

Als ik het dus goed begrijp is de leidraad: weinig onweer in november dan een flinke kans op bestendige Russische vorst, met aanzienlijke kans op Elfstedentocht?

Casus 1969-1970. Ik lees dat Pruiksma een zachte winter of kwakkelwinter aankondigde na een onweersrijke novembermaand.

Dat is een lastig begrip: kwakkelwinter. Begrijp ik het goed dat voor Pruiksma een kwakkelwinter een winter was waarin wel vorstperioden optraden, maar nooit groots genoeg voor een Elfstedentocht?
Laatst gewijzigd door John op 07-11-2014 19:00, 1 keer totaal gewijzigd.

Oud-forumlid
Berichten: 170

Re: Pruiksma en winterverwachting

Bericht door Oud-forumlid » 07-11-2014 19:27

Vul hier je reactie in...
John schreef:Als ik het dus goed begrijp is de leidraad: weinig onweer in november dan een flinke kans op bestendige Russische vorst, met aanzienlijke kans op Elfstedentocht?

Casus 1969-1970. Ik lees dat Pruiksma een zachte winter of kwakkelwinter aankondigde na een onweersrijke novembermaand.

Dat is een lastig begrip: kwakkelwinter. Begrijp ik het goed dat voor Pruiksma een kwakkelwinter een winter was waarin wel vorstperioden optraden, maar nooit groots genoeg voor een Elfstedentocht?


Inderdaad John, dat is juist.
Kwakkelwinter is inderdaad een ruim begrip en als je ook nog als optie toevoegt een zachte winter of een kwakkelwinter heb je al een hele forse bandbreedte waarbinnen je de wintervoorspelling kunt vangen. Ook 1979 geldt dan als een kwakkelwinter. Overigens schreef B. Zwart van het KNMI in Zenit 12 van december 1979 over die spraakmakende winter: Luchtdrukverdeling was zelden karakteristiek voor strenge winter. In genoemd nummer van Zenit wordt overigens uitgebreid ingegaan op de winter van 1979 met schitterende artikelen.

Plaats reactie