Winter 2014

[Jaap]

Ja, heel lang stuk van Henk, maar wel interessant. Goed onderbouwd. Nou ben ik helemaal niet van al die afkortingen, maar de SSW springt er voor mij een beetje uit. Is het niet zo, dat de SSW pas een paar jaar sterk in beeld komt? En is het ook niet zo, dat een paar jaar geleden er een vrij grote betrouwbaarheid vwb winterprognoses aan gehecht werd en er nu weer wat meer twijfel wordt ingebouwd? Ik kan er naast zitten, maar het voelt zo. Ik vind al die termen nogal moeilijk, omdat ik er pas sinds enkele jaren mee in aanraking kom. Maar, als ik mijn winterprognose baseer op hogedrukdominantie in oktober (ruwweg; het weer heeft geen kalender), zijn er dan verbindingen te maken met hogedrukdominantie in de herfst en het ontstaan van een SSW daarna? Of werkt het zo niet? Of misschien juist andersom? Wie weet heeft iemand daar een visie op, kort en in gewoon Nederlands (daar bedoel ik verder niks negatiefs mee).

[Sebastiaan]

Dag Jaap, SSW is pas een paar jaar in beeld. Eerst vnl. in Engelstalige gebied, forums. UKMO. Nu zie je steeds meer dat andere weerinstituten en weerbedrijven het belang er van in zien. Over de Sudden Stratospheric Warming heeft Jan Visser geschreven.

Uitleg over het fenomeen SSW (Sudden Stratospheric Warming)

Het weer speelt zich voor het grootste deel af in de troposfeer, zijnde de luchtlaag die zich uitstrekt vanaf het aardoppervlak tot 10-12 kilometer hoogte. De luchtlaag boven de troposfeer, de stratosfeer, is van minder belang maar het is niet zo dat ontwikkelingen op stratosferisch niveau (10-50 kilometer hoogte), waar zich ook de kwetsbare ozonlaag bevindt, onbelangrijk zijn. Integendeel zelfs!
In de stratosfeer kan het onvoorstelbaar koud zijn. Tijdens Kerst 2012 werden door het KNMI op ruim 20 kilometer hoogte temperaturen beneden -80º geregistreerd. Soms echter voltrekt zich een bijzonder sterke opwarming waarbij de temperatuur in enkele dagen met wel 50 graden (!) kan stijgen. Zulks wordt in meteorologische kringen een ‘Sudden Stratospheric Warming’ (SSW) genoemd. Dit fenomeen is doorgaans het gevolg van weersystemen in de troposfeer (niet zelden grootschalige hogedrukgebieden) die de ‘Polar Night Jet, een van west naar oost waaiende straalstroom die de Noordpool omcirkelt, verstoren. De Polar Jet begint dan sterk te golven en net als op het strand worden deze gebroken met als gevolg een sterke verzwakking of zelfs een omslag van de heersende ‘westerlies’ naar ‘easterlies’ in de atmosferische bovenkamer.

Ondertussen implodeert als het ware de aanwezige lucht in de stratosfeer boven de poolkap en door compressie voltrekt zich een sterke opwarming (SSW). Uiteindelijk kunnen de ‘easterlies’ op grote hoogte ook het weer in de troposfeer beïnvloeden met als gevolg een verzwakking van ‘onze straalstroom’. Dat resulteert dikwijls in een geblokkeerd stromingspatroon waardoor oostenwinden koude continentale vrieslucht naar het westen kunnen transporteren.
Het is uiteraard geen wet van meden en perzen dat een SSW automatisch winterweer tot gevolg heeft maar een vorstperiode komt gemiddeld wel vaker voor bij zo’n gebeurtenis.

[Ted]

.

[Paul]

Allereerst de beste wensen voor 2014.

Over de eerste ‘wintermaand’ het volgende:
In De Bilt was het de op een na zonnigste december sinds het begin van de waarnemingen in 1900, alleen 1963 was zonniger. Zeldzaam bij zoveel te hoge temperaturen! (normaal gaat zacht winterweer gepaard met veel regen en weinig zon) [edit: 2008 was nog ruim zonniger dan 1963: 85 uur tegenover 75,4]

De weerkaarten van de ECMWF op de lange termijn laten opnieuw afkoeling zien, deze keer vanaf 10 december. Het is nog ver weg (het GFS brengt een 'normaal' actief zonaal patroon). Veel hangt af van de depressieactiviteit op de Oceaan. Hulp van de stratosfeer is er bij mijn weten op die termijn nog niet.

Na alle berichten over de stratosfeer is mij trouwens nog steeds niet duidelijk hoe de Rossby golven in de stratosfeerwave 1 en wave 2 precies gedefinieerd zijn. Wave 1 het gebied vanaf Noord-Amerika richting de Atlantische Oceaan en Wave 2 het gebied vanaf Azië richting de Stille Oceaan? Het lijkt wel het geval te zijn.

[Karel]

Na alle berichten over de stratosfeer is mij trouwens nog steeds niet duidelijk hoe de Rossby golven in de stratosfeerwave 1 en wave 2 precies gedefinieerd zijn. Wave 1 het gebied vanaf Noord-Amerika richting de Atlantische Oceaan en Wave 2 het gebied vanaf Azië richting de Stille Oceaan? Het lijkt wel het geval te zijn.

Iedereen een gezond en interessant jaar. De beste wensen.

Wave 1 een rug , een trog in de polar vortex.
Wave-2 twee ruggen , twee troggen in de polar vortex.
Wave-3 drie ruggen. drie troggen in de polar vortex.


Het zijn de Rossby waves die in de stratosfeer doordringen bij niet te snelle weststroming.
Overigens is voor wave-1 de grens tegen de 100m/s. Voor wave-2 meer dan 50% lager enz. voor wave-3 e.v.

[Paul]

Dank je voor je reactie, Karel.

De nummering van de waves heeft dus geen betrekking op de geografische positie, maar op het aantal en de respectievelijke kracht.

Toch zie ik op de site van de fu Berlin dat de geopotentiaal Wave 2 voor dezelfde dag beduidend sterker is dan de wave 1.
Daaruit concludeer ik dat de windsnelheid op de Wave 2 groter is dan op de Wave 1.
Nog steeds kan ik een en ander niet met elkaar rijmen.

[Dick]

.....ben zelf di(c)k tevreden over het achterliggende weerjaar: voor elck wat wils. Bijzonder de waterscheiding zo halverwege 2013, van koud naar warm zeg maar. Zo zie je maar dat een gemiddelde ook niets zegt: 9,8 in De Bilt, iets onder de huidige norm; daarin verstopt een bijzonder grillig jaar. IJsdagen in maart, maar ook tropische temps in september, hoogst uitzonderlijk.
Verheug me al op 2014, nog even de kiezen op elkaar voor de winter. Wordt het uiteindelijk niks (voor liefhebbers van 'echt' winterweer althans) dan maar op naar de lente. Is trouwens toch mijn favoriete seizoen. Een mislukte winter doet me daar alleen maar meer naar verlangen.

[Adrie]

Vul hier je reactie in...

Dank je voor je reactie, Karel.

De nummering van de waves heeft dus geen betrekking op de geografische positie, maar op het aantal en de respectievelijke kracht.

Toch zie ik op de site van de fu Berlin dat de geopotentiaal Wave 2 voor dezelfde dag beduidend sterker is dan de wave 1.
Daaruit concludeer ik dat de windsnelheid op de Wave 2 groter is dan op de Wave 1.
Nog steeds kan ik een en ander niet met elkaar rijmen.

Ik weet niet wat jij ziet, maar ik zie bij golfgetal 1 een amplitude van ruim 1600 m, bij golfgetal 2 ruim 1250 m. Dat is toch minder dan bij golfgetal 1?? Overigens zegt de amplitude niets over de fase, die is veel belangrijker dan de amplitude (waar liggen de ruggen en troggen??)

[Paul]

et wat jij ziet, maar ik zie bij golfgetal 1 een amplitude van ruim 1600 m, bij golfgetal 2 ruim 1250 m. Dat is toch minder dan bij golfgetal 1?? Overigens zegt de amplitude niets over de fase, die is veel belangrijker dan de amplitude (waar liggen de ruggen en troggen??)

Je hebt helemaal gelijk, ik heb alleen maar naar de kleuren gekeken.
Ik begrijp het helemaal, Wave 1 ligt op het moment ten oosten van Azië.

[Lucas]

http://www.winterplaza.nl/gdata/eps/eps_kans_tn0tx0_06260.png
Dit geeft toch wel hoop, denk ik.