Winter 2014

[Oud-forumlid]

Filosofisch geschreven.

[Ko]

Met m'n onderzoek paar jaar geleden constateerde ik dat er in de 20ste eeuw juist veel koude en natte oktobermaanden werden gevolgd door een strenge winter, en die zullen duidelijk weinig hogedruk gehad hebben.

Heb de gemiddelde luchtdruk erbij gezocht van vele opvallende oktobermaanden betreft De Bilt, samen met de rest. Weet niet wat normaal is betreft de luchtdruk in oktober, maar ik denk dat ie boven de 16 gemiddeld gezien hoog is.


Hieronder eerst wat voorbeelden van koude oktobers en vermoedelijk veelal lage luchtdruk:

oktober 1916 met 10,3 graden iets aan de koude kant, met 94 mm nat, gem luchtdruk 13,6 en qua zonuren somber met -25 uren afwijking - een zeer koude winter 1917 volgend.

oktober 1928 met 9,8 graden koud, met 70 mm rond normaal qua neerslag, gem luchtdruk 12,8 en qua zon aan de sombere kant - een strenge winter 1929 volgend.

oktober 1939 met 7,6 graden zeer koud, met 105 mm erg natte maand, gem luchtdruk 11,2 en normale hoeveelheid zonuren - een zeer strenge winter 1940 volgend.

oktober 1941 met 9,7 graden koud, met 145 millimeter een zeer natte maand, gem luchtdruk 18,5 en qua zon iets aan de sombere kant - een zeer strenge winter 1942 volgend.

oktober 1946 met 9,3 graden koud, met 69 mm rond normaal qua neerslag, gem luchtdruk 18,8 en qua zonuren somber met -16 afwijking - een zeer strenge winter 1947 volgend.

oktober 1955 met 9,8 graden koud, met 124 mm een erg natte maand, gem luchtdruk 13,9 en qua zon aan de sombere kant - een strenge winter 1956 dankzij de koudste februari in de geschiedenis.

oktober 1981 met 8,5 graden zeer koud, met 189 mm extreem nat, gem luchtdruk 8,2 en qua zonuren erg somber met -30 afwijking - een zeer koude december en koude sneeuwrijke winter 1982 volgend.


Dan nu wat voorbeelden van warme oktobers waar de meesten bij zweren:

oktober 1953 met 11,8 graden warm, met 6 mm extreem droog, gem luchtdruk 18,7 en somber met -24 afwijking – een koude winter 1954 volgend.

oktober 1962 met 10,8 graden vrij zacht, met 83 mm vrij nat, gem luchtdruk 20,9 en qua zonuren vrij zonnig met +15 afwijking - een zeer strenge winter 1963 volgend.

oktober 1969 met 13,0 graden zeer warm, met 21 mm zeer droog, gem luchtdruk 21,4 en zonnig met +17 afwijking – een erg koude sneeuwrijke winter 1970 volgend.

oktober 1978 met 10,9 graden zacht, met 25 mm erg droog, gem luchtdruk 21,7 en qua zonuren somber met -18 afwijking - een strenge winter 1979 volgend.

oktober 1984 met 11,7 graden warm, met 100 mm nat, gem luchtdruk 14,6 en qua zonuren vrij somber met -9 afwijking - een strenge winter 1985 volgend.

oktober 1986 met 11,4 graden zacht, met 124 mm zeer nat, gem luchtdruk 16,7 en qua zonuren zonnig met +16 afwijking - een koude winter 1987 volgend.

oktober 1995 met 12,7 graden zeer warm, met 20 mm zeer droog, gem luchtdruk 20,0 en erg zonnig met +39 afwijking - een lange koude winter 1996 volgend.


Nog enkele voorbeelden waarin een koude of strenge winter voor de hand lag vooral qua hoge luchtdruk en toch niet kwam:

oktober 1904 met 9,2 graden koud, met 43 mm erg droog, gem luchtdruk 19,9 en aan de zonnige kant – een vrij zachte winter 1905 volgend.

oktober 1910 met 10,3 graden ietwat koud, met 20 mm zeer droog, gem luchtdruk 18,3 en zonnig met +19 afwijking – een zachte winter 1911 volgend.

oktober 1919 met 7,0 zeer koud, met 63 mm vrij droog, gem luchtdruk 19,3 en vrij zonnig met +6 afwijking – een zeer zachte winter 1920 volgend.

oktober 1931 met 8,9 graden koud, met 40 mm erg droog, gem luchtdruk 20,0 en zonnig met +27 afwijking – een vrij zachte winter 1932 volgend.

oktober 1947 met 9,3 graden koud, met 27 mm zeer droog, gem luchtdruk 22,9 en zeer zonnig met +49 afwijking – een zeer zachte winter 1948 volgend.

oktober 1948 met 9,7 graden koud, met 26 mm zeer droog, gem luchtdruk 18,1 en normale hoeveelheid zon – een zachte winter 1949 volgend.

oktober 1959 met 11,2 graden zacht, met 63 mm droog, gem luchtdruk 16,2 en zeer zonnig met +53 afwijking – een zachte winter 1960 volgend.

oktober 1965 met 9,7 graden koud, met 20 mm zeer droog, gem luchtdruk 20,8 en zeer zonnig met +62 afwijking – een vrij zachte winter 1966 volgend.

oktober 1975 met 8,5 graden zeer koud, met 13 mm extreem droog, gem luchtdruk 21,9 en aan de zonnige kant – een zachte winter 1976 volgend.

oktober 1989 met 12,4 graden zeer zacht, met 74 mm vrij normaal qua neerslag, gem luchtdruk 17,0 en vrij zonnig met +9 afwijking – een zeer zachte winter 1990 volgend.

Oktober 1999 met 10,8 graden aan zachte kant, met 38 mm zeer droog, en zonnig met zo’n +20 afwijking – een zeer zachte vorstarme winter 2000 volgend.

En dan ook nog diverse warme zonnige hogedruk-oktobers die we na 2000 hadden waarop geen koude winter volgde.


Eindconclusie is dat er maar een klein handjevol zeer mooie oktobers (warm zonnig droog en hoge luchtdruk) zijn die echt duidelijk door een erg koude winter gevolgd werden en die zich aan die oktober-theorie hielden: de winter van 1970 en de winter van 1996.

Verder zijn er dus tal van voorbeelden waarin ondanks een droge zonnige hoge luchtdruk oktober er juist vaker een zachte winter volgde. Ik was niet overtuigd, ben niet overtuigd en word niet overtuigd van een dergelijke oktober-theorie. Er is duidelijk geen verband.

[Jaap]

Waardering voor je gedegen inspanningen. Het schijnt inderdaad zo te zijn, dat de correlatie tussen oktober en de daarop volgende winter niet duidelijk is. Zoals in feite geen enkele vermeende correlatie. Het is zo, dat ik met mijn oktobertheorie nooit meer dan een tendens heb willen aangeven, in samenhang met een bepaling van kansrijkheid of kansarmte voor een bepaald weertype. Dat is natuurlijk behoorlijk vaag, maar in ons klimaat kun je niet veel concreter zijn, omdat je dan steeds weer voor verrassingen komt te staan. Voorlopig laat ik het hier even bij, waarmee ik niet zeg, dat ik het bovenstaande niet ter harte neem.

[Karel]

Nederland is een veel te klein klimaatgebied om een oktoberregel af te leiden. Zoiets moet bijvoorbeeld voor het circulatiepatroon boven de Atlantische Oceaan en West en Noord-Europa worden uitgezocht.

Nee, voorlopig maar even de groei van het sneeuwdek in Siberië tussen 50N en 60N ten oosten van de Oeral afwachten. Kijken of de Snow Advance Indexregel van Cohen dit jaar uitkomt.
De effecten op de Arctic Oscillation staan in de stratosfeerdiscussie in dit forum. Begin november weten we meer.

[Ko]

Wil met bovenstaande ook niet overkomen om mijn gelijk te behalen maar het was puur m'n vermoeden en nieuwsgierigheid of het daadwerkelijk klopte. Zo is er ook een spreuk met is oktober nat en koel een zachte winter is het voorgevoel. Wie die verzonnen heeft weet ik niet maar die gaat dus ook niet op. Zeker op basis van de laatste jaren niet. Had het wel leuk gevonden als er wel een trend was geweest in deze. Vind dat altijd wel interessant. Helaas.

[Oud-forumlid]

Toch wil ik een wildvreemd aspect inbrengen. Het hart van de zomer had dit jaar iets specifieks in mijn ogen, met dat dominante hogedrukgebied op de Noordzee. Het deed mij sterk denken aan zomer 1971. De blokkerende tendens is toen doorgetrokken en het volgende jaar 1972 was volgens IJnsen zelfs het meest geblokkeerde jaar van de 20e Eeuw!
De winter van 1971-1972 was nogal halfslachtig, wilde niet echt doorzetten, maar wel was er sprake van een geblokkeerd luchtdrukpatroon. Er viel ook wel wat interessants te beleven. Ondanks veel oostelijke winden in de eerste helft van januari wilde het geen winter worden. Echter van 16 op 17 januari een fikse, droge stormachtige kou-inval met temperatuurdaling tot -10 graden in Friesland, -14 in Berlijn en - 19 in Warschau (en bij ons dus die doordringende oostenwind!). Drie dagen later al weer dooi, ondanks machtige hogedruk boven Rusland. Toch werd er van 24 tot en met 26 januari nog geschaatst. Op de 30ste vroor het 15 graden in Leeuwarden. In februari geen vorst meer, maar juist veel zachtere toestanden. Interessant was echter dat Engelse weerkundigen destijds zeer koud weer voor februari aankondigden. Zij hadden sterke overeenkomsten geconstateerd in de algemene luchtdrukverdeling met onder meer 1956, het jaar van de legendarisch koude februari!

Voorlopig maar eens kijken wat er werkelijk in oktober gaat gebeuren en vooral ook de reactie in november (want daar hoor ik jullie niet over). In de theorie van de Fries L.D. Pruiksma (wiens voorzeggingen jaarlijks altijd met groot ontzag werden geciteerd door de bekende weerman Hans de Jong) speelt de novembermaand een sleutelrol. Weinig of geen onweer in november: Slijp de schaatsen maar volgens Pruiksma...

[Ko]

Wat oktober ook gaat doen, dat maakt niet uit is dus net geconstateerd. En ook november niet. Enige met november is dat over het algemeen de kans groot is op een zachte winter na een winterse november. Maar dat was november 1985 ook met daarna een koude Elfstedenwinter 1986 volgend.

[Oud-forumlid]

Ach de zomer zou ook nat en koel verlopen was de voorspelling. We weten nu beter. Een figuur van MC verwacht een natte en zachte winter. Natuurlijk die kans is groter dan dat we voor de 6e (!) keer op rij weer op natuurijs terecht komen...De Amerikanen verwachten de koudste winter van de afgelopen 100 jaar. Maar was het verleden jaar ook niet HET favoriete woord? HORROR.

[Sebastiaan]

John, de winter van 2012 was nat en zacht met 4.1c met een gemiddelde temperatuur. Toch zou ik daar meteen voor tekenen, want er waren ook zo'n 90 Hellmannen. En de Bilt noteerde de koudste nacht sinds 1956! M.a.w. een winter overheerst door zacht weer, westelijke winden kan toch een leuke winterse periode opleveren. Goed geconcentreerd in 2 weken. Een winter die synoptisch tal van kansen biedt; 2013 kan in de praktijk tegenvallen, door net geen goede setting, waardoor de kou getemperd wordt, door bijv. veel bewolking en/of geen koude brongebieden.

[Oud-forumlid]

" Het schijnt inderdaad zo te zijn, dat de correlatie tussen oktober en de daarop volgende winter niet duidelijk is."

Vind ik wel heel duidelijk, namelijk: nihil. Waarom wordt dit bekende feit elk jaar opnieuw ontdekt??